UIT: NN #107 van 2 april 1992   

The warshow must (not) go on 

Volgende week wordt de haven van Amsterdam weer eens 'vereerd' met het bezoek van een vijftiental marineschepen. Voor de verandering liggen deze schepen niet alleen maar in de haven, ze worden vergezeld van een NAVO-propagandashow. 'Onze jongens' moeten weer eens demonstreren wat ze kunnen. Met speedboten razen ze over het IJ, met helikopters worden er kunstjes uitgehaald en als toppunt komen er 4-motorige Orion patrouillevliegtuigen overvliegen. 

Het mag dan misschien toeval zijn, maar de dinsdag na het bezoek, de 7e april, wordt de defensienota behandeld in de Eerste Kamer. Het probleem voor defensie is dat militaire zaken tegenwoordig niet zo vanzelfsprekend meer zijn. Ze proberen zich nieuwe taken toe te eigenen nu de oude vijand niet meer bestaat.  

Onder het mom van de internationale rechtsorde worden dissidente Derde Wereldlanden in het gareel gehouden. Daarvoor moeten manschappen en geld beschikbaar zijn. De laatste tijd is er al een grote campagne bezig rond de luchtmobiele brigade, alhoewel deze nog niet is goedgekeurd door de Eerste Kamer. De nieuwe vijand moet erin gehamerd worden. Het is dan ook niet vreemd dat de marine het aantal vlootdagen aan het vergroten is en deze niet alleen maar in marinesteden als Den Helder en Rotterdam houdt. Dat is namelijk nieuw aan dit bezoek; er zijn vlootdagen aan verbonden; extra propagandashows. 

Het Stanavforchan-eskader (Standing Naval Forces Channel), dat de kern van het bezoek vormt, oefende van 6 t/m 25 maart in Noorwegen. Deze oefening. Teamwork 92, heeft een duidelijk offensief karakter. Oorspronkelijk waren de Teamwork-oefeningen bedoeld als afschrikking tegen een mogelijke Sovjet aanval op Noorwegen. Volgens het gezaghebbende blad Navy International wordt de oefening dan nog wel in Noorwegen gehouden, maar het doel is veranderd, het is een waarschuwing aan "nieuwe Saddam Hoesseins met aspiraties voor territoriale vergroting".  

De amfibische mogelijkheden van de NAVO moeten getoond worden om dissidente landen in het gareel te houden. De volgende Teamwork-oefening, over drie jaar, zal volgens Navy International waarschijnlijk ergens in de tropen gehouden worden. Het klapstuk van deze oefening is een massale landingsfase, ten noorden van Narvik. Daarbij zullen 16.000 soldaten aan land gezet worden. Dit is echter nog niet alles; in totaal zijn bij deze oefening 170 schepen, 300 vliegtuigen en 45.000 manschappen betrokken. Nederland levert niet alleen het vaste contingent schepen aan de Stanavforchan en Stanavforlant (Standing Naval Forces Atlantic), maar ook de gecombineerde Brits-Nederlandse amfibische strijdkrachten. 

Vier jaar geleden, in 1988 liep de Teamworkoefening een beetje uit de hand: schepen liepen aan de grond, militaire vliegtuigen botsten bijna met civiele vliegtuigen, Britse militairen trokken een spoor van vernielingen, schepen botsten op elkaar, vliegtuigen vlogen boven het neutrale Zweden en veel akkers en bouwland werd vernield. Hele wegen werden afgesloten omdat vliegtuigen zonodig moesten oefenen in het landen en starten op wegen. 

Luitenant-kolonel Leo Don, commandant van een amfibische gevechtsgroep had wat te klagen omdat de Noren wat te zeggen hadden hierover. "De Noren krijgen echter bezwaren tegen die erg grootscheepse oefeningen en dat is best te begrijpen. De schade wordt wel vergoed, maar als je bijvoorbeeld ziet wat er in de winter kapot gaat door oefeningen, dat is toch niet gering" (Alle Hens, nov. 88 p.6) Het is echter vrij logisch dat er protest komt als duizend ton dieselolie in zee stroomt als een Amerikaans schip zonodig weer eens tanks aan land wil brengen. 

Dergelijke oefeningen zijn een duidelijke training voor gezamenlijke interventies in Derde Wereldlanden. Bij analyses over de Golfoorlog werd al steeds benadrukt dat men toch zo'n profijt gehad had van eerdere gezamenlijke oefeningen. De constant bestaande gezamenlijke eskaders (Stanavforchan en Stanavforlant) zullen dan ook de kern gaan vormen van de NAVO snelle reactiemacht. Dus Nederlandse schepen zullen tot die kern gaan behoren. De mijnenvegers die Amsterdam zullen bezoeken lijken niet zo offensief te zijn, maar bij een interventie is het wel zo handig als eerst de mijnen voor de kust weggehaald zijn. 

Oefeningen en propagandabezoeken van de marine waren altijd al iets om tegen te protesteren, maar zijn dat nu meer dan ooit. Na het uiteenvallen van het Sovjet-rijk kan het Westen nu alle kracht concentreren op de Derde Wereld. Nederland doet hier volop aan mee. 

Het antimilitaristisch kollektief MariNee zal op zaterdag 4 april van 13 tot 15 uur een tegengeluid laten horen op de Oostelijke Handelskade bij de passagiersterminal. Om de aktiviteiten van de marine beter onder de aandacht te brengen, plaatsen wij een aanmeldingsloket voor deelname aan de snelle interventiemacht. Een ieder die enthousiast genoeg is geworden van de Vlootdagen, kan zich hier laten inschrijven om zich snel te laten inzetten in exotische en explosieve gebieden, overal ter wereld. 

Ivo, MariNee