Naar archief

UIT: NN #103 van 6 februari 1992  

Antifascisme in je eigen wijk 

Begin januari kreeg in de Rotterdamse wijk Charlois een Turks echtpaar de titel 'Charloiser van het jaar'. Een eerbetoon van de deelgemeente aan mensen die zich hebben ingezet voor hun eigen wijk. Dit keer betrof het mensen die al jarenlang ijveren voor de samenleving van alle mensen, ongeacht afkomst. Beiden zijn ook werkzaam bij TREF, een Charloise antiracisme groep. Reden genoeg voor een fietstocht naar Rotterdam-Zuid. 

Daar aangekomen tref ik de koördinator van TREF, Rien van Gelderen, tevens auteur van de vorig jaar bij het Anti-racisme Infocentrum ARIC verschenen brosjure 'Fakkeldragers' over de banden van neonazi's met de CD en CP'86. Hieronder het verslag van het gesprek. 

Ontstaan van TREF 

We schrijven begin jaren '80. Overal in Nederland komt de Centrumpartij (CP) op. In de Rotterdamse deelgemeente Charlois (spreek uit: Sjarlewa) met 66.000 mensen wil de CP een kampanje opzetten. Er ontstaat een brede tegenbeweging met vele groepen die middels een massale publiciteits-kampanje (huis-aan-huis kranten, radio en tv) en het inschakelen van bekende Rotterdammers als Gullit en Koos Postema tegengas aan de CP. 

Alle inspanning ten spijt haalt de CP bij de deelraadverkiezingen in 1984 vier zetels. Het hoogste aantal in Nederland. De tegenkampanje gaat zich bezinnen. Heeft de publiciteit niet averechts gewerkt, en zou het niet effektiever zijn oorzaken i.p.v. symptomen (iemand stemt CP) aan te pakken? Men verdiept de kontakten naar politiek, onderwijs, media, politie en de buurten. Het Platform TREF (tegen racisme en fascisme) is geboren.  

In 1987 daalt het aantal CP-zetels van 4 naar 0! Volgens Rien van Gelderen eerder te danken aan de bereidwilligheid van een kaderlid met een flinke uitstraling om iets eerder te overlijden, en de verwarring bij de rest, dan aan TREF. Hierna krabbelde de opvolger van de CP, de Centrumdemokraten (CD) langzaam uit de stront omhoog. In 1991 (de laatste deelraadverkiezingen) haalde de CD net geen twee zetels. Na '87 heeft TREF veel aandacht gegeven om bijv. in koffiehuizen te wijzen op de mogelijkheid om door te gaan stemmen de CD terug te dringen. 

TREF werkt op diverse terreinen:

- Ze organiseren trainingen hoe racisme aan te pakken. Intern en naar bijv. buurtbewonersters toe.

- Ze zijn waakzaam in de wijk zelf, vervuilen een wijk-meldpunt funktie en reageren direkt op racistiese leuzen; folders etc.

- Ze organiseren multi-kulturele manifestaties tegen racisme en voor solidariteit, waaronder het beroemde kinderfeest.

- Ze ontwikkelen het minderhedenbeleid in de deelgemeente, iets wat bij de meeste deelgemeentes nog helemaal niet uit de verf is gekomen.  

Bij alle aktiviteiten is het kriterium dat het vanuit de mensen zelf moet komen. TREF ondersteunt initiatieven van bijv. scholen of bewonersters in een straat tegen racisme, maar "we zijn geen antiracistiese brandweer!", aldus Rien. TREF wil haar emmertje bijdragen, kan indien nodig helpen de waterbron op te sporen, maar de wil om iets tegen vreemdelingenhaat te doen moet er wel eerst zijn. Vandaag de dag is TREF niet meer de brede organisatie uit 1984, maar een kleinere flexibele groep die makkelijk in kan springen op gebeurtenissen en over een giganties kontakten-netwerk beschikt. 

Racisme in de wijk 

Als eerste voorbeeld is daar de rol van de politie. In het begin van de jaren 80 was de Rotterdamse smeris vergeven van de CP-aanhangers. Vooral het Charloise buro Slinge spande de kroon. TREF had goede kontakten met politiemensen die ook flink baalden van het openlijke racisme in en door grote gedeelten van het korps. 

Samen met vooral de rivierpolitie lukte het uiteindelijk om schoon schip te maken en een hoop racisten eruit te werken. TREF kiest voor een innig kon kakt met het politie-apparaat, om ze zo aan hun taak van racismebestrijders te houden. "Racisme is immers nog altijd strafbaar", zo zei Rien. Anno nu is er een goed kontakt, in die zin dat TREF de smeris altijd tipt over aktiviteiten van rechts-ekstremisten etc. Andersom gebeurt dat weinig. 

Een tweede veelzeggende ontwikkeling is het aantal pogingen van de CD sinds 1991 om aktief te worden buiten de deelraad. Rond items zoals een methadhonbus en de sluiting van een zwembad zetten CD'ers kampanjes op. Op persoonlijke titel en zonder direkte link naar de CD. Bij bijv. de methadhonbus was er sprake van een poging om rond de bus een hoop stampei te maken, mensen in de wijk tegen elkaar op te zetten, de deelraad te zieken.  

Kortom, rond items die nix met mensen van kleur van doen hebben, de rust en de stabiliteit omver trekken, teneinde daar zelf voordeel uit te kunnen trekken. Bij de bus duurde het een tijdje voordat politiek en media doorhadden uit welke hoek het gestook kwam. Waakzaamheid bij dit soort 'gemakkelijke thema's' is geboden. 

TREF gaat ervan uit dat dit soort plannen heel bewust bedacht en voorbereid worden. Veelvuldig worden kadermensen van de CD als Janmaat (kamerlid) en Molag (brein van de CD uit Charlois) gezien in de fraktiekamer van de CD in het Rotterdamse stadhuis. De CD hecht veel waarde aan Rotterdam. Daar hebben ze één van de weinige veilige vergaderplekken in het land. 

Daarnaast is de CD in de Maasstad niet zozeer besmet met personen die heel duidelijk een (neo-)naziverleden hebben. Zoals gemeenteraadsleden Bruyn en Mordaunt in resp. Amsterdam en Den Haag. In Rotterdam is het daarom makkelijker een fatsoenlijk image aan te passen. TREF ziet het als één van haar taken de mensen te wijzen op de achterliggende kontakten van hun 'fatsoenlijke , fascisten'. Velen zijn gelukkig al op hun qui vive. 

De andere nazi-partij, CP'86, stelt in Charlois weinig voor. Alleen de mededader van de aanslag op een koffiehuis in 1986 in Schiedam woonde in de wijk. 

Kontakten en samenwerking 

In Rotterdam zelf is er een goede relatie met het ARIC (antiracisme infocentrum) en het RADAR (meldpunt). Kontakten naar de rest van het land lopen meestal via RADAR. Ondanks dat TREF voortkomt uit de wijk en daar ook in wil blijven, is Rien verheugd te vernemen dat er op landelijk nivo pogingen tot meer samenwerking zijn, bijv. via het LAFO (landelijk antifa overleg). Zoiets kan een stimulans zijn voor lokale groepen, want "daar zal het toch vandaan moeten komen!". 

Gevraagd naar de mening over radikale antifascistiese strijd, bleek dat TREF eerder wil werken aan massale verontwaardiging in brede kring. Af en toe lopen ze nog tegen een gebeurtenis van jaren geleden aan, waarbij met tafelpoten werd gereageerd op folderaars van de CP. TREF onderschrijft zelfverdediging, maar denkt dat fysieke tegenstand het duidelijke onderscheid van "zij zijn de viezerikken, wij staan voor een beter alternatief!" in de weg staat. 

Zelf denk ik dat 'radikaal' slaat op een inhoudelijke idee over waar misstanden en ongelijkheid vandaan komt, en wie er mee gebaat zijn. Radikaal zegt dan dus ook iets over wat er bestreden zal moeten worden (oorzaken, naast alleen symptomen), en dan dus wat opgebouwd kan worden. Hoe denkt TREF over bijv. het Nederlandse vluchtelingenbeleid? Er wordt niet konkreet in woorden en daden stelling genomen in deze kwestie. Diskussie daarover begint net van de grond te komen.  

TREF wil eerder het positieve benadrukken van een internationalistiese en veelkleurige samenleving. Aangeven hoe dom, onprakties en verkeerd een witte, nationalistiese wereld is. Daarbij lopen ze wel aan tegen veranderende beeldvorming. Sinds de hetzes tegen vluchtelinges begonnen, is daar ekstra veel aandacht aan gegeven. De link doortrekken naar oorzaken als het akkoord van Schengen of de eenwording van Europa met de gevolgen voor de grenzen etc., is nog niet echt realiseerbaar in de wijk.

Toekomst? 

In de toekomst wil TREF zich op een aantal dingen gaan konsentreren. Ten eerste willen ze meer informatie over anti-racismewerk in kleine en middelgrote wijken, zoals in Charlois, gaan uitdragen. Het model Charlois omschrijft Rien als: "Werken met een netwerk van allerlei vertrouwensrelaties, op basis van een politieke en sociale veelkleurigheid. Niet ideologiegebonden dus".  

Zoiets geeft soms wel moeilijke punten. Hoe werk je samen verder met bijv. een aktieve VVD'er, als een nationale pief als Bolkestein een dubieus 'debat over rechten en plichten' start? Ten tweede wil TREF verder gaan met de diskussie met politieke partijen. Zoals gezegd kon TREF een sleutelrol vervullen bij het invullen van een minderhedenbeleid in de wijk. Dit moet in 1992 verder gaan. Er zijn een hoop konkrete punten. Bijv. de grote uitval van migrantenkinderen op school, een op te zetten internationaal vrouwencentrum, en de stimulatie van zelforganisatie van mensen van kleur (bejaarden- of thuishulp). 

Ten derde zijn daar de aktiviteiten rond de Internationale Anti-racisme dag op 21 maart a.s.. Het TREF is bezig met een grote manifestatie in de wijk. Scholieren zijn nu al bezig werkstukken te maken rond het belang van een multikleurige samenleving. Deze zullen op een tentoonstelling tentoongesteld worden. Scholen nemen zoiets vaak op en beginnen met projekten en lessenreeksen rond 21 maart en anti-racisme. Precies zoals het TREF wil werken.   



Tups

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1992