UIT: NN #95 van 17 oktober 1991   

Zeeslag in het IJ 

Op het Symposium '500 jaar Emancipatie en Identiteit van Latijns-Amerika', gehouden op 5 oktober in Nijmegen, maakte een nieuw comité haar oprichting wereldkundig. Comité 'Oplossing VOC-schip' stelt zich tot doel het komend jaar een campagne te organiseren rond het in de Amsterdamse haven liggende VOC-schip. Deze campagne zou uiteindelijk op 12 oktober volgend jaar, in het kader van de festiviteiten rond de herdenking van Amerika, moeten resulteren in het feestelijk tot zinken brengen van dit schip. Zodoende zou een duidelijke boodschap vanuit Nederland naar de bevolking van voormalig gekolonialiseerde delen van de wereld gaan.  

In het kader van de verschillende herdenkingen van het feit dat Columbus 500 jaar geleden de Atlantische Oceaan overzeilde, maken wij de oprichting van een nieuwe comité bekend. Het comité stelt zich ten doel om op 12 oktober 1992 een spektakulaire gebeurtenis te organiseren om '500 jaar plundering' te herdenken. 

Drijvend gedenkteken 

Enkele jaren geleden lieten verschillende Nederlandse instellingen (de Gemeente Amsterdam, het ministerie van Sociale Zaken, een museum en een heel stel grote en kleine sponsors) een replica van een VOC-schip bouwen door werklozen. Het gevaarte werd met veel poeha bij de 'Sail'-manifestatie 1990 ingehuldigd en wordt sindsdien tentoongesteld als "drijvend gedenkteken van een glorieus tijdperk".  

Sindsdien ligt het schip werkloos te pronken bij het Scheepvaartmuseum in Amsterdam (je mag niet eens in de touwen klimmen). Voor ons, en veel mensen met ons, is het ding echter een drijvende provokatie. Een verheerlijking van roof, onderdrukking en slavenhandel. 

Het schip heeft nu enkele jaren dienst kunnen doen voor misplaatste feesterij door gemeente en sponsors. Voor het jaar 1992 eisen wij het schip op. Ons voorstel is om het schip te gebruiken voor een mooie, niet mis te verstane boodschap vanuit de Nederlandse bevolking aan de mensen in de vroeger gekoloniseerde werelddelen. Zij ondergaan nog steeds de gevolgen van de kolonisatie en het daarna toehappende imperialisme. Bestaat er een meer gepaste daad dan dit symbool op 12 oktober 1992, publiekelijk terecht te stellen? 

Zinkend monument 

Ons voorstel is daarom om het schip op 12 oktober 1992 feestelijk en onder massale toejuichingen op een goed zichtbare plek tot zinken te brengen (dit zal zó dienen te gebeuren dat een gedeelte van het schip boven water uit blijft steken als permanent monument). De media zullen ervoor zorgen dat dit beeld op die dag de wereldbol over raast. Dit gebaar vanuit de Nederlandse bevolking zal door het overgrote deel van de mensen in Latijns-Amerika (waar ze het ons niet kwalijk zullen nemen dat er geen WIC-schip voor handen was) met voldoening ontvangen worden. 

Tribunaal 

Wij beseffen dat we ons plan niet zonder meer kunnen uitvoeren. Niet zozeer omdat 'De Amsterdam' 8,5 miljoen heeft gekost, maar omdat er honderden mensen aan gebouwd hebben en er onder de bevolking verschillende meningen zullen bestaan over het lot dat het schip moet treffen. Daarom willen via een demokraties proces tot het uiteindelijke besluit komen. 

Een maand voor de historiese dag zullen we een openbaar tribunaal houden. Op dat tribunaal kan iedereen kenbaar maken wat er met het schip dient te gebeuren. Elk pleidooi moet bij voorkeur onderbouwd en geïllustreerd worden door dokumenten, tentoonstellingen, getuigenissen of videobeelden. Naast de openbare schipbreuk en het behouden van het schip, kan een derde variant gepresenteerd worden. Bijvoorbeeld kan het schip overhandigd worden aan het comité dat er een permanente tentoonstelling inricht over 500 jaar Nederlands kolonialisme, imperialisme en verzet daartegen.  

Het tribunaal zal eindigen met een stemming, die beslissend is. Mocht besloten worden tot de door ons voorgestelde publieke terechtstelling dan zal ter plekke een kommissie ingesteld worden die de voorbereidingen voor de uitvoering van het besluit moet maken, en onder meer een demonstratieve massale tocht naar het schip op 12 oktober zal organiseren. 

Symbolische boodschap 

Geen van de gevonden oplossingen voor het schip zal gezien kunnen worden als 'Wiedergutmachung'. 500 jaar plundering en moord valt niet goed te maken, bovendien zijn wij, de mensen die de aktie uit gaan voeren, er niet verantwoordelijk voor. Het zal een -symboliese- boodschap van solidariteit zijn aan de strijdende bevolking in de 'Derde Wereld'. Wij zullen hiermee tevens uitdrukken dat er ook in het Rijke Westen veel mensen zijn die de rooftocht die nog steeds plaatsvindt niet wensen te aksepteren. Wie legt zich nou neer bij een wereld vol multinationals, schuldenkrises en oorlogen? 

Om van deze aktie een sukses te maken is het belangrijk dat veel mensen en organisaties zich bij het initiatief aansluiten. Wij zullen in de komende maanden overal aankloppen met ons plan. Voor vragen, opmerkingen, ideeën e.d. zijn we bereikbaar op onderstaand postbusnummer. Ben je geïnteresseerd, laat dan wat van je horen zodat wij zodra wij tot het organiseren van activiteiten overgaan je een bericht kunnen sturen.   

Comité Oplossing VOC-schip