UIT: NN #95 van 17 oktober 1991
Diskussie: linkse media in de vrije val
Heeft het nog zin om tegen de huidige (informatie)stroom in een alternatief blad te maken. Waar zou zo'n krant aan moeten voldoen, en waar in ieder geval niet aan? Op het Infofiet in Eindhoven zullen medewerksters van verschillende linkse bladen onderling en met belangstellenden de diskussie aan gaan op grond van de volgende bijdrage.
Hoewel het, eigenlijk zolang ik mij herinner, een noodkreet van allerlei linkse bladen was dat ze meer abonnees nodig hadden, woedt er momenteel een diskussie over het bestaansrecht van alternatief medialand. Ik wil in dit diskussiestuk een aantal punten opnoemen of vragen opwerpen, die volgens mij met dit onderwerp te maken hebben. Omdat ik natuurlijk zelf ook een mening over het onderwerp heb, zal die in de beantwoording van de vragen sterk doorklinken.
Allereerst een paar vragen en (misschien) open deuren:
o wat zijn nu 'linkse media?'
o bestaat links nog wel na de bekering van Oost-Europa tot het kapitalisme?
o welke visie ligt ten grondslag aan het publiceren voor of over links?
Wat is een links medium?
Is dat het parochieblaadje van een progressieve studentenkerk, een militante autonome pamfletten-machine, een volksblad voor gematigd progressieve Nederlanders? Het begrip links medium, zoals het in de titel van deze diskussie gebruikt wordt, slaat uiteraard op bladen als NN (landelijk), Lekker Fris (Wageningse regio), Ons Dorp (Eindhoven) of Konfrontatie (landelijk).
Dit woordgebruik stoelt volgens mij op een grote mate van arrogantie, omdat mijn ervaring in heel deze diskussie is dat er door veel mensen een scherpe scheiding gelegd wordt tussen 'onze alternatieve' pers (linkse media) en de 'burgerlijke pers'. Deze scheiding is volgens mij volstrekt zinloos. Bladen als de Groene, Vrij Nederland of het inmiddels overleden Forum kunnen echt niet aan de rechterzijde van het politieke spektrum geplaatst worden.
Waaruit bestaat het verschil tussen bijvoorbeeld Vrij Nederland en NN? Grote of kleine media? Professionele of amateuristische media? Ook deze verschillen zeggen weinig over de essentie van een blad. Bij VN bedrijven een heleboel mensen vanuit een progressieve optiek journalistiek. Bij NN werken een heleboel mensen op een redelijk professionele manier aan een blad.
Volgens mij is er een essentieel verschil tussen bladen als VN en NN. Bij de eerste kategorie bladen worden mensen betaald voor het werk wat ze doen en is het blad zakelijk zo opgezet dat er in ieder geval gepoogd wordt om geld te verdienen. In het tweede geval zijn het vrijwilligers die het werk doen.
Ik wil absoluut niet beweren dat de ene situatie journalistiek gezien beter of slechter is dan de andere, maar het brengt in ieder geval een ander image met zich mee. De status van vrijwilligers in onze maatschappij is nu eenmaal een stuk lager als die van betaald werk, los van de kwaliteit ervan.
In de loopgraven of...
Een tweede punt is de tot nu toe opgaande waarheid dat linkse media linkse lezers nodig hebben. Grote groepen mensen in onze samenleving trekken uit het failliet van het burokratisch experiment in Oost-Europa de konklusie dat socialistische, progressieve of anarchistische (noem maar op) experimenten dus ook failliet zouden zijn.
In ieder geval is het zo dat er op dit moment een stemming heerst van: links weet het niet en rechts viert de triomf van het kapitalisme. In een dergelijk klimaat is er weinig enthousiasme om met elkaar belangrijke problemen in onze samenleving open te bespreken of met nieuwe ideeën te komen. Links trekt zich terug in de loopgraven.
Vooral het idee dat we hier al jarenlang mensen aan het verstand proberen te brengen dat onze (kapitalistische) maatschappij fout is en dat er nu miljoenen mensen in het Oostblok dit systeem juichend als het aards paradijs begroeten, is natuurlijk een bittere pil die geslikt dient te worden. Er zijn best gedegen analyses te geven over hoe dit komt, maar jammer genoeg spreek je daarmee maar weinig mensen aan.
De zichzelf serieus nemende 'linkse media' (ik blijf het woord gemakshalve toch maar gebruiken) hebben maar een paar keuzes. De kolommen openen voor de twijfel, betekent geen enthousiasme kunnen bieden. Degelijke analyses afdrukken betekent ook niet gelezen worden. Gewoon de oude waarheden verkondigen alsof er niets aan de hand is, betekent niet serieus genomen te worden.
Een ideaal blad
Automatisch kom ik zo uit op de derde vraag. Welke visie ligt er aan het willen publiceren ten grondslag. Wil je een blad uitgeven omdat je bepaalde linkse ideeën onder een groter publiek wil verspreiden of wil je een verenigingsblad voor linkse aktivisten zijn? Of schrijf je juist over bepaalde thema's, als fascisme, kraken, antimilitarisme en vrouwenstrijd?
Ons ideaal is het natuurlijk altijd geweest om met onze ideeën een zo groot mogelijk publiek te bereiken en vervolgens met vreugde te zien hoe deze ideeën aanvaard werden en in de praktijk gebracht. Jammer genoeg is ons dit nog steeds niet gelukt. Daarom zul je met een blad of radio beperkter, een meer afgebakend doel moeten vaststellen.
Dit betekent wel dat er een groot aantal verschillende bladen naast elkaar kunnen bestaan, elk met andere doelen en (deels) een ander lezerspubliek. Ook zal dat voor een gedeelte het loslaten van het idee 'landelijk blad' betekenen, omdat veel bladen op die manier ook regionaal kunnen funktioneren. Dit heeft eveneens als konsekwentie dat je slechts een beperkte groep als lezerspubliek aan kunt spreken.
Bladen voor een bredere groep zullen meer moeten inspringen op de horzelfunktie die ander bladen laten liggen en dus ook journalistiek, wat onderzoek en schrijftrant betreft, professioneler moeten werken. Wat je nu ziet is dat ieder blad alle pretenties op elk terrein heeft en dus een brij wordt die weinig identiteit vertoont. de samenhang zit veelal vooral in het overschrijven van elkaars stukjes.
Eigenlijk merk ik nu dat, hoewel de eerste drie vragen als inleiding bedoeld waren, er een heleboel aspekten tussen door toch al aanleiding voor veel discussie kunnen zijn.
Behoefte en gemis
Ik zal proberen dit stuk af te ronden met aan te geven waar ik wel en geen behoefte aan heb en wat ik mis in bladen. Ik denk niet dat alle dingen die ik graag zou willen lezen in één blad thuishoren, maar in verschillende. Op de eerste plaats aanvullende (of meer) informatie over gebeurtenissen die te maken hebben met de strijd van mensen overal op deze wereld, om hun maatschappij te veranderen of te verbeteren door middel van evolutie of revolutie of anderszins.
Dit als aanvulling op bladen als de Volkskrant, NRC Handelsblad of Vrij Nederland. Maar dan wel graag op een min of meer afstandelijke manier, dus niet alleen pamfletten, persverklaringen of eigen stukjes, maar uitgezochte, goede informatie geschreven door mensen die inzicht hebben in datgene waar ze over schrijven. Op de tweede plaats al het nieuws in Nederland en direkte omgeving dat met akties, aktiviteiten etc. van de maatschappij veranderende of beïnvloedende beweging te maken heeft.
Op de derde plaats analyses, kommentaren, theorieën en discussies. En dan vooral door en met mensen waar je niet dagelijks mee te maken hebt, maar niet op een te dogmatiese, verketterende of betweterige manier. Zo, discussiestof genoeg, ik hoop dat enkele van deze zaken nog eens op de infofietavond aan de orde kunnen komen.
Harrie
Aktief in de vredeswinkel Eindhoven en de aktiviteitengroep van Burgers
PS Een discussie die natuurlijk niet helemaal aan de orde is gekomen is dat bladen en radio natuurlijk in een achterhoedegevecht gewikkeld zijn. Hét infomedium is de televisie. Wanner je echt impact wil hebben, zul je daar je informatie moeten kunnen verspreiden.
NIEUWS VAN HET INFOFIETEN FRONT
Na Utrecht en Groningen bezocht te hebben, stomen we op richting Den Haag, alwaar NN vrijdag 18 oktober haar derde Infofiet beleeft. Het geld stroomt weg, maar de abo's vliegen binnen. We zouden boeken vol kunnen schrijven over onze bevindingen, wat is het leven avontuurlijk! Dank aan al die lieve mensen die ons tot nu toe bij hebben gestaan.
Er zijn wat hiaten in het tourschema verschenen. Let op: het anti-fascisme festival in Arnhem, dat gepland stond op 2 november, is uitgesteld tot nader order. Daarover vertelt de groep VONK zo dadelijk meer. Het Infofiet in Haarlem op 9 november zal plaats moeten vinden in het pand Flaterstaat.
Maar zoals je ergens in deze NN kunt lezen, lijkt de kans groot dat dit pand tegen die tijd ontruimd zal zijn. Maar niet teveel getreurd, er zal een alternatief gevonden worden. Helaas kan de band Revenge of the Carrots door omstandigheden niet spelen in Haarlem, tijdig hoor je welke band hun positie in zal nemen.
Het Infofiet in ATAK Enschede vindt niet plaats op 25 maar 26 december. Sommige mensen zijn zo ver buiten het kader van het maatschappelijke systeem verzeild geraakt, dat ze niet eens meer weten wanneer tweede kerstdag plaats vindt. De 26e dus. Let op de nadere aankondigingen in je plaats of in de agenda van dit blad.
Dan nu het schrijven van VONK over het uitgestelde Infofiet in Arnhem: "Een korte uitleg wat voor ons de reden is geweest om 'De Vonk-NN' Infofiet uit te stellen. Er mag niet de indruk ontstaan dat wij het erbij hebben laten hangen, noch dat wij te hoog willen grijpen. Zo lang de Vonk bestaat, wordt er al nagedacht over de benefiet-kultuur. Maar al te vaak blijkt weer dat het benefiet valt of staat met de (naam van de) bands. Zelfs reguliere optredens lijden aan die kwaal.
Naast de opbrengst van een benefiet is het net zo belangrijk dat het lukt om mensen te informeren en te betrekken bij datgene waarvoor het benefiet georganiseerd is. De wisselwerking tussen de opzet van het benefiet en het publiek is erg moeilijk te organiseren. Als het informatieve gedeelte al goed opgezet is, is de kans nog groot dat het te weinig mensen trekt.
Dat het de Vonk niet gelukt is op tijd een goed programma voor 2 november samen te stellen, hangt ook gedeeltelijk samen met een ander probleem. Onze strijd tegen fascisme, racisme en sexisme willen wij kultureel ondersteunen. Waar wij willen samenleven met andere kulturen, is inzicht in die kulturen onontbeerlijk.
Een benefiet moet een weerspiegeling zijn van onze multikulturele doelstelling. Toch blijkt het keer op keer moeilijk om etnische muziek- en theatergroepen te interesseren voor samenwerking met de Vonk. Het benaderen en afspreken neemt al zo veel meer tijd in beslag, nog afgezien van het feit dat veel artiesten leven van hun muziek/theater, wat nog eens een extra drempel opwerpt. Voor ons geen 'zuipen voor het verzet'. We zijn ervan overtuigd dat we binnenkort genoeg weerklank vinden om alsnog het benefiet te organiseren."