Naar archief

UIT: eN LEKKER eN Fris, links-radikaal vakantie magazine (NN #87-88) van 3 juli 1991     

Bijenplaag in arnhem 

Op 19 juni jl. werd de Arnhemse binnenstad ineens geconfronteerd met een uiterst snelle slopersaktie van de Bijenkorf. Deze grutter had eindelijk de voor uitbreiding in de weg staande kroeg de 'Condor' op kunnen kopen en door handjeklap met de Gemeente binnen 'no-time' met de grond gelijk willen maken. Door tussenkomst van een buurtcomité werd de sloop vertraagd. Bij de Raad van State werd om schorsing gevraagd van de door B & W afgegeven sloopvergunning.  

Volgens het comité is de vergunning namelijk ten onrechte afgegeven. In Arnhem (zoals trouwens in meerdere steden) is een bouwverordening van kracht die verbiedt te slopen als er nog geen bouwplan is goedgekeurd ter vervanging van het te slopen pand. Uitzonderingen worden gemaakt voor bijvoorbeeld gevaarlijke krotten die mensen op de stoep kunnen trakteren op stukken pui.  

De 'Condor' was op zondag 16 juni nog gewoon een kroeg en van een bouwvallige staat was geen sprake. De verantwoordelijke wethouder Velthuizen (PvdA) beriep zich op een noodsituatie; het pand zou anders in handen kunnen vallen van de drugshandel of de kraakbeweging. De Raad van State gaf de wethouder gelijk en het schorsingsverzoek werd afgewezen. Helaas hebben we nu nog niet de beschikking over de argumentatie van de Raad. 

BELEGGEN 

Op twee manier riekt het hier naar stront. Op de eerste plaats lijkt de Bijenkorf over een goed lobby-apparaat te beschikken bij de Gemeente. Op de tweede plaats wordt de angst voor drugshandel en kraken misbruikt voor de sloop van panden. Voor de duidelijkheid moeten we terug naar het verleden, toen de plannen van De Bijenkorf een grote rol speelden in de Arnhemse stedebouw. 

Koningin van de Bijenkorf, de KBB, wilde begin jaren zeventig een vestiging in Arnhem. Dat verzoek werd door de Gemeente gehonoreerd met onderhandelingen over de plek van het filiaal. De Gemeente wilde de snobgrutter plaatsen in' een nieuwbouwprojekt vlakbij de Nieuwe Brug over de Rijn. Bij de dienst Stedebouw wilde men namelijk het winkelcentrum richting Rijn versterken. 

Het leek voorbeeldig te gaan, maar de KBB besliste anders. Men kroop in een pand aan de Ketelstraat, in het centrum van het winkelgebied. Dat was ook geen toeval. KBB zag allang aan dat de Ketelstraat een fantastische beleggingsteeg zou worden. Samen met de broers Vroom & Dreesman, de families Peek & Cloppenburg en de smerige kleren-producent C & A van de familie Brenninkmeyer heeft zij grote delen van het noord-oostelijk gedeelte van de binnenstad opgekocht. Niet zonder reden uiteraard, Het pand aan de Ketelstraat bood voor de Bijenkorf niet alleen onderdak, maar ook uitbreidingsmogelijkheden. In de eerste plannen wilde men reeds een achteringang creëren op het Eiland, daar waar café de 'Condor' "in de weg stond".  

Men maakte een bouwplan en de Gemeente, goed onder de plak van de grootgrondbezitters, paste het bestemmingsplan aan. De Bijenkorf wachtte echter af. De financiële situatie van dit warenhuis noopte tot bezuinigingen. Eerst werden grote delen van het bezit in de binnenstad verkocht aan met name Engelse beleggers. Ook aandelenpakketten kwamen in de aanbieding. Hedentendage gaat het nog steeds niet echt goed met de Bijenkorf maar de uitbreiding richting 'Eiland' staat nog steeds overeind. 

PLANNEN 

Doordat de Bijenkorf zolang heeft gewacht, krijgt zij nu te maken met een veral1derd beleid van de Gemeente. Op het stadhuis wil men rondom het 'Eiland' de kleinschaligheid en woonfunktie versterken. Niet voor niets zijn de bouwplannen van het concern de afgelopen jaren tot driemaal toe afgekeurd door de Gemeente. Men vindt het kolossale karakter van de plannen in strijd met het nu van kracht zijnde beleid. 

Toch heeft de Gemeente één machtsmiddel verloren: haar eigen bestemmingsplan. Dat plan is aangepast eind zeventiger jaren, om het bouwplan van de Bijenkorf mogelijk te maken. Helaas, maar dat bestemmingsplan fungeert nog steeds. Men kan dat niet zomaar veranderen, omdat de Bijenkorf met een AROB-procedure het gelijk aan haar kant krijgt. De Gemeente moet dus friemelen met een plan dat zij zelf gemaakt heeft, maar wat anno 1991 achterhaald is. 

Het enige wat het bestuur kan doen is de boel traineren, bouwplannen op 'welstand' etcetera afkeuren en dat soort dingen. De Bijenkorf vindt dat uiteraard niet leuk, maar weet ook dat zij de enige is die de plannen met de omgeving van het 'Eiland' kan (mede)financieren. De Gemeente heeft namelijk geen cent te makken. Zie hier een keurige afhankelijkheid situatie met het cijfer 10. 

HANDJEKLAP 

Verleden jaar werd duidelijk dat de eigenaar van de 'Condor' zijn café van de hand wil doen. Niet alleen zijn kroeg zou dan in andere handen overgaan maar ook het woongedeelte op de eerste verdieping. In het bestemmingsplan en de oude plannen van de Bijenkorf zou de 'Condor' blijven staan. Niet zo vreemd is het dat de Bijenkorf er als de kippen bij is om het pand te kopen. 

Voor de buurt is het ophouden van de kroeg waarschijnlijk welkom, door de helersaktiviteiten en de slechte reputatie van het publiek was de 'Condor' slechts overlast. De buurt wist echter niet dat de panden tegen de vlakte zouden gaan. Dat is ook tot op het laatste moment geheim gehouden, Tot op de dag van de sloop het buurtcomité navraag ging doen op het stadhuis. Wethouder Velthuizen gaf toe niet volgens de procedure te handelen. De reden voor hem was dat hij problemen verwachtte rond de panden. De woningen zouden gekraakt kunnen worden. 

Er zouden dealers of junks in kunnen trekken. En de kraakaktie in de Wielakkerstraat (vorig jaar) was hem slecht gevallen. Uit goed ingelichte bronnen zou hij vernomen hebben, dat de kraakbeweging plannen met de 'Condor' zou hebben. Navraag leert dat de georganiseerde kraakwereld geen plannen had, en ook niet kón hebben. Het stoppen van de kroeg kwam namelijk als donderslag bij heldere hemel. Velthuizen lult dus uit zijn nek. De onderhandse sloopvergunning aan de Bijenkorf was ingegeven door de toezegging van het winkelbedrijf iets meer aandacht te besteden aan het uiterlijk van de nieuwbouwplannen.  

Velthuizen weet als geen ander hoe wispelturig de zakenwereld kan zijn. Hij jaagt dan wellicht de Bijenkorf niet in 'het harnas, de buurt zeker wel. Zo manoeuvreert de PvdA zich naar de top van het bedrijfsleven...  

rop

Naar boven
Naar overzicht dit nummer
Naar Jaargang 1991