|
●
Ravage ●
Archief
● Overzicht
1990 ● Overzicht
#68 UIT: NN #68 van 18 oktober 1990
Hoe noem je nu eigenlijk de sociale en ekonomiese veranderingen van de laatste jaren? Staan we aan het begin van een nieuw tijdperk? Of hebben we te maken met het kapitalisme in een nieuw jasje? En hoe kun je daar als links tegen aan kijken? Hoe verzet je je nog in een samenleving die samenwerking (het nationaal milieuplan bijvoorbeeld) als een nieuw Japans credo hanteert? Daarover ging het symposium in utrecht dat Links Forum, een verzameling individuen binnen en buiten Groen Links, op 13 oktober hield. Terwijl buiten de nazomerzon de lust op de terrasjes deed terugkeren bogen binnen 50 mensen zich over de last van het kapitalisme. Wat is er namelijk aan de hand? Aan de ene kant een aantal aktuele maatschappelijke ontwikkelingen. Aan de andere kant de verwarring bij links dat ze niet meer weet hoe tegen dit kapitalisme te strijden, want het sociaal-demokraties vernisje is voor veel mensen zo gek nog niet. Verder heb je nog Nicaraqua, DDR, Zuid-Afrika en hier en daar een Golf. Hoe moet je daar nu op reageren? Allereerst de ontwikkelingen. De inleidersters signaleren een breed spektrum van veranderingen waaruit ze proberen te konkluderen dat de oude vorm van het kapitalisme in krisis is. In 't Post-fordisme of New Times wordt er meer en meer gewerkt met nieuwe (arbeids)organisatiemodellen. Het kwaliteitsdenken, decentralisatie, nieuwe technologieën, samenwerking i.p.v. belangentegenstellingen, flexibilisering, de marktbenadering, japanisering, tweedeling van de arbeidsmarkt en van de maatschappij, de mens wordt nog verfijnder uitgebuit door human resources politiek, etc. staan centraal. En op de markt van konsumptie en geluk zie je: individualisering, 1ife-style, identiteitskrises, design, geen solidariteit meer mogelijk, fragmentarisering, isolatie, diversiteit en een paar multi's die de ekonomie, politiek en kultuur lijken te bepalen. Globalisering wordt dat laatste door sommigen genoemd. De verwarring bij Links werd leuk geïllustreerd in de diskussie na de inleidingen. Marx is uit, maar heeft toch gelijk; het kapitalisme is nog steeds meedogenloos. Met grote denkers als Michel Foucault en Roland Barthes kun je leuke kultuurtheorieën bouwen maar de kans dat je vervalt tot een nieuw links middenklassedenken in je Bilwet life-style-media-etage is aanwezig. En ondertussen gaat het verzet tegen de poll tax door. De vraag die in de diskussie op mijn lippen lag was: Waarom maakt links zich nu druk of de huidige nieuwe vorm van het kapitalisme nu het Post-fordisme, het Toyotisme, Post-Modernisme, The Third Wave of New Times genoemd kan worden? Ik heb die vraag niet gesteld, maar zou haar hier willen beantwoorden. Links heeft een nieuw koncept, een nieuw politiek-strategies koncept nodig om eerder genoemde ontwikkelingen te kunnen beschrijven en te analyseren. Vanuit die nieuwe gemeenschappelijke taal kunnen de diverse strijdgroepen elkaar weer vinden, wellicht met elkaar kommuniceren en de deelstrijdjes in een gemeenschappelijk kader en perspektief plaatsen. En dat is nodig ook. De verzorgingsmaatschappij is niet meer soft; keihard wordt je straks aangepakt als je geen bloembollen wilt pellen in Stadskanaal. En als je nog werk hebt dat zorgt de werkdruk en werkkultuur ervoor dat je binnen tien jaar bent afgebrand. Het is alleen de vraag of de veelomvattende term nu Post-fordisme moet zijn of Toyotisme. Dat is me om het even alhoewel het laatste begrip me wel fascineert. Het is bovendien de vraag of je tegenwoordig nog één nieuw bruikbaar koncept, allesomvattende theorie, kunt ontwikkelen. Er zijn theoretici die daar anders over denken. Dat er gepraat wordt over wat er tegenwoordig aan de hand is, dat er gediskussieerd wordt over een bruikbaar politiek-strategiese benadering vind ik belangrijk. Sommigen denken dat het kapitalisme zo slecht nog niet is, en dan vooral hier in het Westen. Maar de innovatie en herstrukturering van de multinationals is mijns inziens een levensgevaarlijke tendens. Nog scherper worden straks de lasten op de samenleving afgewenteld. Nog meer wordt me duidelijk dat wij onder het gat in de ozonlaag in het vergiftigd zand kunnen bijten. Het is merkwaardig dat sommige linkse groepen staan te klappen als het principe 'de vervuiler betaalt' omgezet wordt in statiegeld op plastic flessen. Dan draait de huisvrouw, werkloze en andere burgers nog steeds voor de rotzooi op. Die flessen moeten überhaupt niet gemaakt worden. Net als de vervuilende motoren van de auto's. Het gaat er om dat aan te pakken en wellicht is dat met het konsept van Post-fordisme(*) beter mogelijk. Laten we daar verder over praten. Niko Redaktie Arbeid&Technologie
|
||