● Ravage   ● Archief    ● Overzicht 1990    ● Overzicht #68

UIT: NN #68 van 18 oktober 1990

REGENJASSEN DEMOKRATIE

Het volgende is een bespreking van de brochure 'Regenjassen Demokratie'. De brochure is geschreven door mensen van onderzoeksburo Jansen & Janssen en gaat over de BVD. Het is een lezenswaardige brochure geworden, de eerste oplage is inmiddels uitverkocht.

Donderdag 4 oktober verscheen onder de boven vermelde titel een brochure, geschreven door mensen van onderzoeksburo Jansen & Janssen. Het is het resultaat van een aantal jaar speuren en sparen van 'incidenten' tussen aktievoerders of -sters en de Binnenlandse Veiligheidsdienst.

Door de hoeveelheid nieuwe informatie en tips is de brochure mijns inziens zeer aan te bevelen. Het is hap slik lekker leesbaar, goed doordacht en goed getimed. Voor de ouderen onder ons lezerspubliek wellicht dito oude koek maar zeker voor mensen die weinig of nooit iets over de BVD gelezen hebben staat er veel nieuws in. De brochure is niet echt goedkoop (f.7,15 als je het besteld) maar goed verzorgd en zal het neem ik aan goed doen als verjaardag of zo kadootje.

Zelfs lang afgedwaalde radikale linksen zullen er, gezien de verkoopcijfers van het op 29 april '87 in beslag genomen en herdrukte nummer 267 van Bluf!, in geïnteresseerd zijn en na lezing van de brochure beter bestand zijn tegen de indruk die de dienst over zichzelf in de pers probeert te wekken. De eerste druk van duizend exemplaren van de brochure is inmiddels uitverkocht en de uitgave zal uitgeverij Ravijn geen windeieren leggen.

Belangrijk is dat het na boven vermeld nummer van Bluf! een eerste overzicht is van de aktiviteiten van de BVD en de plaatselijke tak PID (Politieke of Plaatselijke Inlichtingen Dienst) in de afgelopen tijd. Een aantal zaken zoals de ontmaskerde infiltranten kwamen al in diverse bladen aan bod. Een deel van de pogingen om infiltranten te werven zullen ook niet altijd onopgemerkt in steden voorbij zijn gegaan, laat staan die keer dat ze een journalist van het NRC Handelsblad vroegen of ze vanuit zijn woning in Amsterdam Ultimatum in de gaten konden houden, waarna hij er een stuk voor de krant over schreef. Een 'kompleet' overzicht van de bekende voorvallen is nooit gepubliceerd. De brochure beschrijft de BVD aktiviteiten vanaf 1 januari '87 met tot de laatste datum mei dit jaar 58 benaderingen en ontmaskeringen.

In de brochure tips over hoe je het best met een benadering om kan gaan (subiet de deur wijzen, anders een nieuwe afspraak maken ergens, en het gesprek opnemen, en video/foto vastleggen of verstoren met een zooi vriendinnen en vrienden). Ook tips ever hoe om te gaan met ontmaskering van iemand die langere tijd voor politie of BVD heeft gewerkt met een lijst met mogelijke vragen die je zo'n persoon kan stellen. Zo kan je zoveel mogelijk informatie over wat die persoon verteld heeft, en hoe de struktuur in elkaar zat, boven tafel krijgen, en de schimmige aktiviteiten van BVD of politie zoveel mogelijk schade berokkenen.

In het grootste deel van de brochure wordt het verhaal over de BVD opgebouwd. De dingen die hierboven stonden, zijn de bijlagen. Eerst wordt bekeken wat grofweg de werkwijze van de BVD was/is in het onder kontrole brengen van aktievoerend Nederland, aan de hand van een greep uit de gevallen. Aangetoond wordt dat de poging een informant te winnen in Wageningen vooral met betrekking tot Ziedende Bintjes (alhoewel er ook een stukje anti-Shell-aktivisme bij kwam kijken) geen incident was zoals de BVD ons voorspiegelt maar een onderdeel van iets veel en veel groters waarin de Dienst over alles geïnformeerd wil worden uit plekken van waaruit radikale (=staatsgevaarlijke) mensen of ideeën zouden kunnen komen. Wat dacht je van het vrouwenhuis in Haarlem?

Hierna gaat het over de mensen die de BVD op het oog heeft als informanten. Het gaat om mensen die dichtbij de 'scene' staan en het liefst zodanige problemen hebben dat ze manipuleerbaar zijn. Ze moeten wel de 'kapaciteiten' hebben om te komen tot de door de BVD fel begeerde Harde Kern van staatsgevaarlijke types. Hoe gaat zo'n benadering en met welke technieken probeert de BVD iemand voor zich te winnen. En waarom gaan mensen er soms op in zijn vragen die behandeld worden.

Veel van de informatie van de dienst komt uit openbare bronnen als reguliere pers en natuurlijk ook aktiebladen (ze lezen dit stuk, aan hen: jullie zullen het nooit snappen hufters). De BVD, zo blijkt ook uit de gesprekken tussen BVD-ers en benaderden, is breed geïnteresseerd in alles wat beweegt of misschien gaat bewegen. Verder in eventueel toekomstige situaties, bijvoorbeeld bij aangepaste politiestrategieën, en bovenmatig in persoonlijke kontakten en lijnen tussen verschillende groepen. Infiltranten wordt gevraagd naar specifieke kenmerken van mensen, maar eigenlijk naar alles. Zo blijkt onder andere uit de ervaringen met ontmaskerde informanten.

Hoofdstuk 4 gaat over demokratische kontrole, of eigenlijk over het gebrek daaraan. Hierboven schreef ik al dat de brochure goed getimed was en dat komt doordat het aan de vooravond verschijnt van het debat in de Tweede Kamer ever de reorganisatie van de BVD. Vooral Green Links lijkt erg ingenomen met dit hoofdstuk omdat hen dit extra vuur geeft voor het debat. Het hoofdstuk is wel interessant om te lezen. Het hoofdstuk is geschreven met als vooronderstelling dat Nederland een demekratische rechtsstaat is. De konklusie van het hoofdstuk luidt dan ook niet afschaffen van de dienst maar een verregaande aanscherping van de definities van staatsgevaarlijkheid en vergroting van de mogelijkheden van kontrole door Kamer, rechter of burgers.

Formeel heeft de BVD geen opsporingsbevoegdheden. Er wordt informatie verzameld  aar verder doet men er weinig mee. Dat is echter aan het veranderen, de scheiding tussen inlichtingenwerk en opsporing is steeds minder scherp te trekken. Eén van de inlichtingendiensten die in het schemergebied tussen inlichtingen en opsporing funktioneren is de BZC (Bijzondere Zaken Centrale), een afdeling van de CRI, die zich bezig houdt met 'terrorisme' (wat daar ook onder wordt verstaan). Het LCT (Landelijk Coördinatie Team) dat zich bezig hield met het onderzoek naar de RARA was een onderdeel van de BZC.

De BVD zelf is ook al jaren bezig met het verleggen van haar bezigheden van de vijand uit, het Oosten naar de vijand in eigen land. Nu en dan komen zaken naar voren, waarin een poging wordt gedaan om mensen veroordeeld te krijgen op grond van (louter) BVD-informatie. Een voorbeeld in de brochure is een zaak met valse postwissels in Groningen, een ander is de rol van de BVD in het onderzoek naar de arrestanten van het WNC.

In de eerste plaats speelde de Dienst een rol bij de identificatie van mensen. Van tien mensen kan bewezen worden dat hun naam slechts achterhaald kon worden na raadpleging van BVD-dossiers, omdat zij niet in het CRI-archief voorkwamen. De informatie van de BVD werd verder gebruikt om de artikel 140 konstruktie waarmee de arrestanten veroordeeld dienden te worden in elkaar te draaien. Achteraf werd pas geprobeerd om andere bronnen dan de BVD voor de informatie te vinden. Dit blijkt volgens J&J uit het feit dat stukken met informatie pas in het dossier terecht kwamen nadat het CRI-rapport gemaakt was.

In de WNC-zaak werd duidelijk hoeveel er door de BVD over aktievoerders en -sters ligt opgeslagen, en dat de informatie als het de staatsorganen uitkomt boven tafel kan komen. De BVD verzameld geen gegevens om daar vervolgens niets mee te doen, aldus minister Dales over het WNC. Wat betekent dat iedereen die eens aanleiding heeft gegeven tot interesse door de BVD (en dat is niet moeilijk) er rekening mee moet houden dat de verzamelde informatie eens weer opduikt.

Regenjassen Demokratie is een tweede uitgave inde brochure reeks van uitgeverij Ravijn. De eerste uitgave was 'De Shellconnectie, Shell, Zuid-Afrika en de Nederlandse universiteiten'. Het is de bedoeling om in de Ravijn Reeks minimaal zes maal per jaar een brochure uit te geven. De brochures zijn te koop in de (linkse) boekhandel of te bestellen. Regenjassen Demokratie krijg je door f.7,15 over te maken op giro 2424940 van uitgeverij Ravijn o.v.v. de titel.

r.

.Terug naar boven