● Ravage   ● Archief    ● Overzicht 1990    ● Overzicht #62

UIT: NN #62 van 26 juli 1990

ANTIFA BERLIJN

Zoals bekend zijn er ook in de DDR problemen met neo-nazi's. In de Oost-Berlijnse wijk Lichtenberg hebben ze twee panden in gebruik kunnen nemen als partijcentrum voor hun 'Nationale Alternative'. Naast eerdere akties (zie bijv. NN #59) was er op 23 juni een demonstratie tegen hen. Er namen ongeveer 5000 mensen aan deel, volgens sommigen teleurstellend weinig, volgens anderen een succes.

Het effekt van de demo werd verminderd door het optreden van ongeveer 500 heffo's, vooral Westberlijnse mannen, die met de politie gingen matten maar het bijvoorbeeld ook presteerden met rotjes e.d. een groep Vietnamezen te begroeten, die wegvluchtte omdat neofascisten hen zo regelmatig hadden aangevallen.

De kritiek in diverse radikale bladen (het Westberlijnse Interim: ruim tien reakties in drie weken, en het Oostberlijnse Telegraph) loog er niet om. Iemand konstateerde in Interim daarnaast ook een belangrijk verschil tussen Oost en West. Terwijl in West de roep om politie-optreden tegen de 'autonome Chaoten' alles overheerst zou hebben, mondde in Oost toch vaak de afwijzing van de matpartij uit in de konklusie dat de fascistenpanden eindelijk eens door de politie ontruimd moesten worden. Hieronder een verslag uit Telegraph van 10 juli.

BERLIJN-LICHTENBERG

Een breed spektrum aan vele autonome groepen in Oost- en West-Berlijn, gekraakte huizen, UFV, Verenigd Links, delen van Neues Forum, de Umwelt-Bibliothek, KVV tot aan de Bond van Anti fascisten had opgeroepen tot de via pers en omroep veelvuldig bekommentarieerde anti-fascistische demonstratie in de Oost-Berlijnse wijk Lichtenberg op 23 juni j.l.

Tevoren waren er lange diskussies geweest over de route van de demo. Het plan om langs de huizen te trekken van het fascistische centrum van de 'Nationale Alternative' werd weer verworpen. De belangrijkste argumenten waren daarbij dat de fascisten in de huizen onberekenbaar zijn en dat daarom aanvallen op en verwondingen van vooral deelnemer/sters aan de coalitie niet uitgesloten waren. Bovendien werd terecht het vaste voornemen verondersteld van sommigen om tegen het 'NA'-centrum in de aanval te gaan.

De demo zou dan al na enkele minuten zijn afgelopen terwijl het hoofddoel van de demonstratie de politieke manifestatie van anti-fascisme in Lichtenberg was. Ook was duidelijk dat op de dag van de demo de politie met man en macht de fascistische huizen zou beschermen. Er werd een kompromis-route gevonden die in de buurt van de fascistische huizen kwam, via station Lichtenberg, waar fascisten dikwijls buitenlandersters overvallen, naar het buitenlandersters woonoord en dan terug. in de buurt van de 'NA'-huizen waar een afsluitende manifestatie was gepland.

Deze demo-route werd door de raad van de wijk Lichtenberg verboden. Dezelfde raad die enkele weken eerder het verblijf van de fascisten in de Weitlingstrasse door kontrakten legaliseerde. Na onderhandelingen met verschillende commissies kwam er toch nog kort voor het begin toestemming. Vooraf vond in de pers een ont-mobiliseringskampagne plaats. De oproepen en persverklaringen van de oproepende groepen werden zo goed als niet openbaar gemaakt, vervormd of, zoals de Tageszeitung dat doet: volledig verdraaid.

Het resultaat van dat soort publiciteit en het feit dat bijna alle groepen uit de coalitie de demo alleen maar politiek steunden ("We moeten toch allemaal voor het anti fascisme zijn!"), zonder echter zelf te mobiliseren of tenminste zelf te verschijnen, was dat van de coalitiegroepen misschien 100 mensen aanwezig waren. Het karakter van de demo was daardoor bijna helemaal autonoom. Maar ook het aantal van 4000 autonomen uit Oost- en West-Berlijn was teleurstellend. Ook in de DDR ontstaat nu het beeld: antifascisme = autonomen = militantie. Dat en dus ook het verloop van de demo dienen ·voor een groot deel de 10.000 niet verschenen mensen van PDS tot Neues Forum te verantwoorden.

De basisstemming van de demonstratie werd vanaf het begin gekenmerkt door een militaire outfit en duidelijk ongeduld. De West-Berlijnersters mochten eindelijk hun mooie zwarte helmen weer eens laten zien, enige Oost-Berlijnersters kondig aardig meedoen dankte uniformdelen van het en het Rode Leger. Het zag een ridder-modeshow.

De demo begon mat, met muziek bij het ontbijt en inleidende woorden die weer eens onbegrijpelijkheid en historische onkunde uitdrukten. Er werd verkondigd dat het ongewoon zou zijn dat de demo bij een kerk begon en dat ze nu door een wijk ging waar links ongewenst zou zijn en het dus heel anders dan in West-Berlijn was. Ervan uitgaande dat de West-Berlijnersters zich in het buitenland bevonden en in het buitenland aan een demo meededen zou je verwachten dat ze zich bezig hielden met de maatschappelijk kontekst in de DDR en ook niet zouden proberen hun wijsheden aan de demo .op te leggen. Dit soort gedrag om eigen ervaringen voor die van iedereen te houden en daarmee te domineren was gedurende de hele demo merkbaar.

Toen de demo voor de eerste keer in de buurt van de Weitlingstrasse kwam werden politieafzettingen met westelijke schilden en westelijke adviseurs ingezet voor het afsluiten van zijstraten. Onnodige provokatie door het optrekken van busjes, waterkanonnen en blaffende honden. Ook werd naar westelijk voorbeeld een tweezijdige afzetting gemaakt waar mensen tussendoor moesten.

Onnodige provokaties en stenengooien door vooral West-Berlijnse geflipte mannen tegen de politie-afzetting deden de stoet stokken en trokken de stoet achter de geluidswagen uit elkaar. Vanaf daar was het duidelijk dat de stoet uit twee groepen bestond. Een groep die de demo als politiek middel zag om antifascistische aktie voor de ogen van woedende fascisten te tonen en die de mensen in de wijk wilde bereiken en vooral zag dat een militair optreden tegen het fascistische NA-centrum tot een debacle zou leiden. De andere groep bestond uit geflipte mannen die hun meegebrachte haat en munitie kwijt wilden.

De demo trok vervolgens via station Lichtenberg waar een tussenmanifestatie plaatsvond, naar het woonoord voor buitenlandersters in de Hans-Lochstrasse. Onderweg werd een Camel-wagen van zijn vracht ontdaan. Bij het huis, waarin Mozambikanen wonen was nog een manifestatie. De beloofde voorbesprekingen met de bewoners hadden waarschijnlijk niet plaatsgevonden. Het koste heel wat overredingskunst om de buitenlanderstersverzorgersters (zucht.. de vertaler) ertoe te bewegen de deuren te openen. Een Mozambikaan hield een toespraak; hij was blij met de manifestatie en de solidariteit. De stoet leek echter zo afschrikwekkend dat maar vijf tot tien buitenlandersters zich bij de demo aansloten. De meeting toonde een onvoldoende zoeken naar kontakt en konkrete solidariteit door de Duitsers.

Verder ging het daarna naar de fascistische huizen in de Weitlingstrasse. Op de Münsterlandplatz zou de slotmanifestatie plaatsvinden. Onderweg werden vele leuzen op muren gespoten. Moge dat de fascisten bij hun dagelijkse gang het leven iets verzuren. De demo koerste recht op de fascistische huizen af, kort voor de huizen zou ze afbuigen. Op de daken bevonden zich dozijnen fascisten die de rijksoorlogsvlag en de vlag van het 'Duitse Rijk' hesen. De daken waren met prikkeldraad beschermd, stenen en projektielen lagen klaar. Als toppunt van provokatie strekten de fascisten hun armen voor de 'Hitler-groet'. Daarvoor waterkanonnen, busjes, politieafzettingen.

Terwijl het grootste deel van de demo verder naar de Münsterlandplatz ging, vielen ongeveer 500 mannen de politieafzetting aan. De politie trad met traangas, waterkanonnen en knuppels tegen de demonstranten op. Vijf politiewagens vlogen in brand, meerdere gewonden, ook onder de demonstranten, hoofdwonden door stenen van eigen mensen, veel voorlopige arrestaties. Lachende fascisten op de daken.

Militantie is slechts zinvol en politiek duidelijk als het realiseerbaar is en niet-direkt betrokkenen (hier ook de politie) er buiten gelaten worden. Het tegendeel was het geval. Ja - het fascistische centrum moet verdwijnen en zal verdwijnen! Ja - politiemensen beschermen de fascisten, nu ook in de DDR! Maar ten eerste waren de smerissen niet het doel van de aanval (want het zijn 'slechts' werktuigen) en ten tweede is de fascisten in het centrum geen haar gekrenkt, net zomin als de politiek verantwoordelijken voor de legalisering van de fascistische strukturen. Dus was de aktie zwakzinnig en politiek verkeerd.

Een links-radikaal getto nu ook in de DDR - nee bedankt! Juist bij de sociale strijd in de herfst is een brede aktie-coalitie nodig. Wie denkt dat hij zonder kan heeft alleen zijn speeltuin en zijn puberale indianenspelletjes in zijn hoofd - van politiek inzicht en een vrije maatschappij van vrije mensen geen spoor. Maar de reden voor het gevecht tegen de smeris lijkt deze dag niet van politieke aard. Daarnaar gevraagd antwoordde een machofiguur: "Die kerels zijn zo opwindend!" - sexuele manlijkheidswaan als oorzaak van gevechten met een politieke draagwijdte is wel iets verschrikkelijks.

Verschrikkelijk ook de militaire zwakte en domheid. Vooraf klonk het: "Die paar Oostsmerissen schuiven we gewoon opzij, de Oostwaterkanonnen kieperen we om en dan zijn we zo in de fascistenhuizen..." In de toekomst kun je voor dat soort mannen met hun grote mond geen stuiver geven als dat alles is wat die figuren militair te bieden hebben. De paar figuren uit Oost die aan het straatgevecht deelnamen hebben het kontakt met de echte mensen in de wijk verloren, bekommeren zich om hun kleinburgerlijke avonturen-speeltuin, of wauwelen de slechtste westelijke leuzen na. Politiek dus oninteressant voor de verdere ontwikkeling in de DDR.

Ook schokkend is de omgang met elkaar. Bestuurders van westelijke auto's tot aan leden van Verenigd Links werden fysiek aangevallen, vrouwen werden provocerend benaderd en de demo werd in gevaar gebracht (geen gesloten rijen achter de geluidswagen, lichtkogels en rotjes zinloos rond de hoofden laten knallen, eigen mensen door stenen gewond.).

Wat blijft: het doel van een politieke antifascistische manifestatie in de wijk en voor de fascistische huizen is in eerste instantie bereikt. Na de demo en het straatgevecht is er echter meer afwijzing dan sympathie in de wijk. Er is een bescheiden poging gedaan tot kontakt met de buitenlandersters in Lichtenberg en het thema van het fascistische NA-centrum werd in de pers en bij het ministerie van binnenlandse zaken weer uitdrukkelijk als probleem onder de aandacht gebracht. Intussen is het centrum verhuisd. Het probleem is dus niet opgelost maar verplaatst.

Het blijft te hopen dat er een diskussie met de zwakzinnige machostrijders komt en dat er interne duidelijkheid over militantie wordt ontwikkeld. Militante akties moeten militair uitvoerbaar, politiek uit te leggen en naar de bevolking duidelijk te maken zijn. Het fascisme is militair niet te overwinnen, dat zouden langzamerhand ook de laatste kerels moeten begrijpen. Ook in de twintiger en dertiger jaren is het de Rot-Frontkämpferbund (de bond van Rood Frontstrijders), die militair en organisatorisch veel beter was, niet gelukt het fascisme terug te slaan.

Wij staan voor de veel moeilijkere vraag hoe we samen in Oost en West de komende jaren in een kapitalistisch Duitsland het opkomende nationalisme, fascisme en sexisme effektief tegemoet treden. De beantwoording van deze vraag of het zoeken naar aanzetten blijft voorlopig op de agenda staan.

D.T.

.Terug naar boven