● Ravage   ● Archief    ● Overzicht 1990    ● Overzicht #62

UIT: NN #62 van 26 juli 1990

WNC: KRITIEK OP ONTRUIMING

In de diskussiestukken naar aanleiding van de ontruiming van het WNC in Groningen zijn al veel zinnige dingen geschreven. Nu na de uitspraak is het ook mogelijk om wat opgespaarde kritiek op de aktie te spuien. Verder wil ik reageren op de tot nu geschreven stukken en verder proberen te komen in de diskussie over het behoud van gekraakte panden en het opbouwen van politieke kracht.

26 mei 1990

Zaterdagochtend 26 mei werden in de vroege ochtend barrikades opgericht rond Wolters. de politie werd uren tegengehouden en aangevallen met stenen en verf. Het coördinatiebureau van de gemeente voor de stadsvernieuwing werd aangepakt plus een advokatenkantoor en een kafee.

Ik was gewoon thuis die ochtend en toen ik om 12 uur het ANP-nieuws hoorde wilde ik het liefst door de grond zakken. De aktie kwam over als blind geweld, er was geen argumentatie en het uitslopen van vooral kafee Forum kon niet uitgelegd worden. Ik kreeg uit het ANP bericht de indruk dat er geen pers groep funktioneerde, wat later ook bleek te kloppen. Al met al werd de aktie een kleine ramp. De mensen die ik sprak vonden de aktie net zo'n misser en vooral mensen die niet echt betrokken (meer) zijn hadden er geen goed woord voor over.

Krakers of kraken in het algemeen moesten het ontgelden. In deze sfeer groeide met de uitspraken van burgemeester Staatsen en co het klimaat voor de fanatieke aanpak van justitie na de ontruiming de volgende dag. Mensen werden lang vastgehouden, er werd gepoogd om de hele kraakbeweging (officieel) gekriminaliseerd te krijgen. Kraken werd onmogelijk in Groningen, de beweging als geheel weer fijn in haar isolement geduwd. Genoeg reden voor een flinke diskussie zou je zeggen.

We zijn nu twee maanden na de aktie en er is niet echt veel kritiek of diskussie op papier gezet. Dat is een slechte zaak. Door alle opwinding over de arrestanten, het massaproces, de uitspraak en daarna de verwerking van de ontstane ontberingen (zowel door arresto's als steungroep(st)ers) lijkt de aktie zelf onder te sneeuwen. De aktie lijkt zelfs als een overwinning, een sukses, gezien te worden zeker nu artikel 140 door de rechter is afgewezen. De kritiek wordt niet besproken. Ik vind de aktie geen sukses. Er is veel misgegaan, krakersters hebben (zeker in het begin) een zeer slechte publiciteit gekregen en voor mij is het de vraag of er in de toekomst nog vaker op zo'n manier een ontruiming moet worden uitgelokt.

KRITIEK

Ik merkte het al eerder op, er was geen persgroep. Nu wordt terecht gezegd dat vanuit het WNC niet met de pers werd gesproken en dat het dus 'logisch' was dat er geen persgroep was. De aktie is echter landelijk te noemen wat deze keuze dus de keuze van alle aktievoerdersters maakt.

Ik vond het niet hebben van een pers groep bij zo'n aktie een blunder van de eerste orde. Dat rampzalige ANP-bericht, en überhaupt de publiciteit in de eerste dagen na de ontruiming was niet alleen te danken aan de 'hetzerige' pers maar net zo goed (of meer) aan de opzet van de aktie. Praktijk in Nederland is dat je journalisten achter hun reet aan moet zitten omdat ze er anders zelf wat van bakken (en dat is vanwege de geringe betrokkenheid meestal niet zo geweldig) of niet verder komen dan het citeren van de burgemeester en de politiewoordvoerder.

Als je je aktie fatsoenlijk in de pers wilt krijgen zul je daar zelf achteraan moeten zitten en journalisten suf moeten bellen tot ze er wel wat van maken. Het is toch ongelofelijk dat om 12 uur 's middags een aktie die 's ochtends zeer vroeg begon nog niet 'normaal' op het ANP komt. Dat ANP nieuws had om 7 uur 's ochtends al een stuk genuanceerder kunnen zijn/moeten zijn. Nu werd hiermee de toon gezet voor de verdere berichtgeving.

Zeker bij een rel als deze waar de politie fiks op hun bek krijgt en waar bovendien flink wat gesloopt wordt wat niet de bedoeling is, is het onvermijdelijk dat er kritiek komt, en (een deel van) de pers er schande van spreekt. Dat was bij de Marienburcht 20 (bank incl. goudvis), de Tesselschadestraat (uitgefikte auto's) en dus ook hier. De manier waarop dit vorm krijgt is echter verschillend. Vergelijk je de Tesselschadestraat berichtgeving in de Volkskrant met die over Wolters dan zie je toch behoorlijke verschillen.

Bij de eerste gaat het artikel over krakersters en hun motieven. De eerste zin: ''We zijn er weer', stond op een spandoek dat door de ongeveer 150 krakers werd meegedragen, die maandagmorgen door de politie uit twee panden werden gehaald.' Bij Wolters gaat het over de rel en diens 'verschrikkingen' en slechts zeer summier over de motieven. Hier is de eerste zin: 'Midden in het oorlogsdecor van glasscherven, zwartgeblakerde gevels, opengebroken straten en dichtgetimmerde huizen viert burgemeester Staats en van Groningen zondagmiddag een ontspannen overwinningsfeest je.'

Nogal verschillend, die twee zinnen en volgens mij voor een belangrijk gedeelte te wijten aan de afwezigheid van een funktionerende persgroep. Wat het extra kwalijk maakt is dat de toestand in Groningen al lang was geëskaleerd en het WNC niet bar gunstig in de publiciteit stond. Juist daarom was het zo belangrijk geweest om de aktie uit te leggen in een poging dat een beetje recht te trekken. Het was nu voor de autoriteiten simpel om de krakersters in een hoekje te duwen.

Volgend kritiekpunt is (hoe voorspelbaar) het slopen van kafee Forum en het advokatenkantoor. Ik heb begrepen dat dit tegen de afspraken in is gebeurd en niet gedragen werd door de hele groep. Waarom is dit nog nooit duidelijk naar buiten gebracht? Het blijkt via via, en uit verklaringen van mensen bij het proces en bij verhoren. Waarom wordt dat niet in de eigen bladen verklaard of in een bericht aan de pers? Waarom blijft het slopen van Forum in de ogen van de meeste mensen een integraal onderdeel van de aktie? Is het niet belangrijk wat mensen over kraken denken of wat de mensen binnen de scene voor beeld van de aktie hebben?

Nogmaals blijkt ook hier weer het nut van een persgroep die om 7 uur 's ochtends al (bijvoorbeeld) had kunnen verklaren dat Forum een foutje was, in een poging om nog iets te redden. Zelfs nu, twee maanden later staat er nog niets op papier. Het lijkt alsof er geen fouten gemaakt zijn of dat ze het bespreken niet waard zijn. Ik vind het ongelofelijk dat na zo'n aktie, die zulke gevolgen heeft, weinig van de betrokkenen in staat zijn om kritisch op de aktie terug te kijken en daar open over te diskussiëren.

Waar wel energie voor is, is voor het praten over de mensen die verklaard hebben. Mensen die alleen over zichzelf verklaard hebben worden van vergaderingen uitgesloten, mensen worden uitgekotst, er wordt hier en daar behoorlijk ongenuanceerd mee omgegaan. Niet door iedereen maar een gezamenlijke genuanceerde aanpak komt niet van de grond.

Er ontstaat een sfeer waarin sommigen 'goed' zijn (die hebben gezwegen) en anderen 'fout' (die iets of veel verklaard hebben). De 'fouten' zijn minder waard, zwak en onbetrouwbaar. In plaats van te kijken naar de reden waarom mensen verklaard hebben, naar wat er in de opzet van de aktie is gedaan om mensen er op voor te bereiden enz. wordt bij de mensen die verklaard hebben de schuld gelegd van het lange voorarrest en van het verzamelde bewijs.

Terwijl er nota bene mensen die niet mee wilden doen omdat ze bang waren om door te slaan en na aandringen toch mee gingen bij zaten. Is het dan hun schuld als ze inderdaad verklaren, of is er iets mis in de opzet van de aktie? Is het raar dat mensen verklaren die van niks of weinig weten of er niet op voorbereid zijn, of er een paar dagen van tevoren nog bijgehaald zijn? Het is simpel om achteraf een scheiding te maken tussen 'goeden' en 'fouten'.

Het zou beter zijn als het van tevoren gebeurde en je van iedereen wist dat hij/zij geïnformeerd en voorbereid was. Dan is het ook meer terecht om boos/woedend te worden of eens te kijken of zo'n persoon niet voor de politie werkt. Nu komt het voor dat een persoon zich in de rechtszaal distantieert van de hele aktie. Zo iemand hoort daar toch helemaal niet? Wist hij/zij dan niet wat er ging gebeuren? Enfin, ik hoop dat 'de beweging' nu eindelijk een goede manier vindt om te voorkomen dat mensen doorslaan, en hoe je met mensen die dat gedaan hebben moet omgaan.

NOODZAAK TOT HEROVERWEGEN

Er zijn belangrijker diskussies te voeren dan over 'verraders', zoals over de onderwerpen die in eerdere NN's stonden. Ik weet niet of mensen die stukken lezen maar er staan veel behartenswaardige dingen in. Over het omgaan met verklaardersters bijv., of over de non-conformistische WNC-aanpak, over de bekendheid van akties bij politie en BVD en over de strategie en doelen van de kraakbeweging.

Vooral het stuk 'Noodzaak tot heroverwegen' bevatte veel goede punten voor een diskussie over het perspektief van de kraakbeweging. Een aantal hiervan: Het omslaan van tegengeweld in geweld door machteloze woede en een paramilitaire aanpak; het onvermogen om te leren uit fouten en kritiek, bijvoorbeeld de gebrekkige evaluatie van de Tesselschadestraat; de kriminalisering en het isolement van de beweging; het failliet van het fenomeen uitgelokte ontruimingen en, de noodzaak om het behoud van panden tot een belangrijk doel te maken om de linkse strukturen in stand te houden; de afwezigheid van politieke kracht door een gebrek aan feitenkennis, het onvermogen om analyses naar buiten te krijgen en het isolement.

Ik ben het tamelijk eens met het stuk. Wat mij betreft is het tijdperk van de gewelddadige (uitgelokte) ontruimingen voorbij omdat we er meer mee verliezen (in ieder geval een pand) en er in ieder geval niets mee winnen. We zullen eindelijk serieus werk moeten gaan maken van het opheffen van het isolement door het opbouwen van 'goede' kontakten met andere groepen en het weer veroveren van een deel van de publieke opinie. We zullen steun moeten mobiliseren zodat we een kracht vormen die politiek dingen af kan dwingen. We zullen manieren moeten vinden om ontruimingen tegen te houden, door legalisering of het tot in het oneindige uitstellen van ontruimingen omdat daar geen steun voor is of teveel tegenstand.

Het lijkt mij dat in principe afgezien moet worden van geweld omdat veel mensen dit anno 1990 niet (meer) willen of begrijpen. Met 'in principe' bedoel ik dat het toch toegepaste geweld noodzakelijk moet zijn en ten alle tijden uitgelegd moet kunnen worden. Het moet minimaal geen afbreuk doen aan de aanwezige steun voor krakersters en haar politieke doelen.

Verder moet de ontruiming een uitdrukking zijn van de doelen en ideeën van de krakersters. Als in de persverklaring van de WNC-aktie staat dat er konkreet verzet geboden wordt tegen onderdrukking (zwart door wit, vrouw door man, knecht door baas, dier door mens), vernietiging van de wereld middels vervuiling en militarisme, en verspilling van grondstoffen, energie enz., dan moet de aktie dat verzet uitdrukken. Een militaire aktie van voornamelijk witte mannen die gepaard gaat met (zinloze) vernietiging van de inventaris van een kafee en een kantoor en vervuiling door een brandende barrikade lijkt eerder in samenspraak met waar men tegen strijdt dan een stap in de goede richting.

We zullen in andere richtingen moeten leren kijken, weer onvoorspelbaar worden, iets positiefs gaan uitstralen, iets positiefs gaan uitstralen, creatieve oplossingen zoeken. Dat betekent dat we met elkaar moeten leren diskussiëren en naar elkaar moeten luisteren, dat afgerekend moet worden met een geweldkick (als je wil rellen ga je maar naar het voetballen) en dat we in het vervolg het politieke doel nummer 1 moeten gaan stellen en de heftigheid, vorm etc. daar vanaf moeten laten hangen.

Over de Tesselschadestraat gesproken: ideeën om buiten het barrikadegedoe nog andere dingen te doen (muziek, goochelaars, wat meer ludieke speelse dingen) werden totaal niet opgepikt. Alleen het heftige gedeelte was interessant. Bij de Stadhouderskade (ook in Amsterdam) werden boompjes gepland, veel gefolderd enz., veel dingen gingen hier wel goed, maar een strukturele koerswijziging bleek het niet te zijn. Terwijl deze manier mijns inziens een goede is om politieke kracht op te bouwen, steun te krijgen onder mensen in de wijk en wat geloofwaardigheid op te bouwen.

Volgens mij moeten mensen in de toekomst meer in zulke richtingen gaan denken voor ontruimingen. Bijvoorbeeld eens kijken naar andere concepten als ooit bij Wijers (een massa mensen in het pand), Conradstraat (spektakelontruiming) of van dat pand bij Nijmegen waar de krakersters hun voeten vastzetten in beton om niet ontruimd te kunnen worden.

Het moment om voor behoud van een pand te werken ligt tussen de kraak en de ontruimingsdag en niet op de ontruimingsdag. Op die dag moet de onrechtmatigheid van de ontruiming duidelijk worden gemaakt en het gelijk van de ideeën van de krakersters. Een moment om je duidelijk te manifesteren. Die dag is het mogelijk om steun te verwerven, het omgekeerde dus van wat meestal gebeurt.

Tot zover, gaarne een bloeiende diskussie.

R.

.Terug naar boven