Ravage   ● Archief    ● Overzicht 1989    ● Overzicht #43

UIT: NN #43 van 2 november 1989

SPIJKERS MET KOPPEN, DOORBREEK DE STILTE

Op de eerste plaats: Te gek nu er opnieuw een anti-apartheids kampagnevoorstel gelanceerd wordt. Ik hoop dan ook dat de landelijke bijeenkomst eind deze maand in Amsterdam een stimulerend gebeuren wordt. Dat het raamwerk ingevuld gaat worden.

Het is overigens triest om te moeten konstateren dat de mensen die het initiatief nemen, dezelfde zijn die zich ook het laplazerus hebben gewerkt met het organiseren van de blokkade van het Shell-lab in Amsterdam. Zijn er nou echt zo weinig mensen in staat om iets dergelijks te organiseren, of durft niemand haar of zijn nek meer uit te steken?

Uit het voorstel blijkt duidelijk de bedenkingen van de groep wat betreft het ontbreken van voldoende menskracht. Wil dit voorstel een kans van slagen maken, dan moeten er als de sodemieter meer mensen komen die het verse 'anti-apartheids raamwerk' gaan dragen. Het zijn er al acht, het moeten er minstens dertig worden. Uit alle uithoeken van het land. Dat is probleem nummer één, de organisatie-invulling, dacht ik zo na het lezen van 'Doorbreek de stilte' in de vorige NN.

Een ander probleem wordt in dit voorstel, zoals het gepresenteerd wordt, min of meer bewust omzeild. Waarschijnlijk omdat het een probleem is waar maar moeilijk vat op te krijgen is. Het gaat om media-aandacht voor de kampagne. Net als de blokkade-aktie is ook de komende aktievorm sterk afhankelijk van de wijze waarop ze wordt belicht in de media. Als je het imago van Shell verder wil doen afbrokkelen, dan moeten argumenten duidelijk overkomen.

Met de blokkade ging dit eigenlijk vrij vanzelf, in grote lijnen. Eerst met de landelijke 'opwarmdag' op 8 april en vervolgens vrijwel dagelijks berichten. Achteraf kun je stellen dat de media vrij genuanceerd de blokkade belicht heeft. Op deze manier haar steentje bijgedragen heeft aan het wereldwijd verspreiden van de eis 'Shell uit Zuid-Afrika'. (en dat mag ook wel eens een keertje ter kompensatie van Shell's eigen pro-kampagne in diezelfde media)

Het moment van de Blokkade lag ook vrij gunstig. Zowel gezien de politieke situatie in Zuid-Afrika op dat moment als wel de situatie van de Nederlandse anti-apartheidsbeweging.

Maar nu…

We zijn in staat om een nieuw offensief te starten en het is zinvol om naast Shell onze woede ook te richten op de kolen-import en het luchtvaartverdrag. Wat ik momenteel als probleem zie, is de huidige politieke situatie in Zuid-Afrika en de effekten daarvan op de gevestigde media. Want laten we wel wezen: De racistische top lijkt te wankelen. Financieel zit Pretoria in een diep dal.

Een nieuw gezicht met mooie woorden was het logische gevolg. Stapje bij stapje is deze 'hervormende' racist schouderklopjes aan het uitdelen. Hij smijt met kadootjes alsof ie sinterklaas is. Dit met als doel om grote geschenken terug te krijgen. Zoals uitstel van terugbetaling van schulden aan West-Europese banken, bingo! En voorkomen dat er nog meer landen overgaan tot een daadwerkelijk sanktie-beleid. En warempel, het lukt!

De lijst van landen die De Klerk weer een jaartje respijt geven, groeit met de dag. En de media, vol enthousiaste verslagen van de laatste 'hoopvolle' ontwikkelingen in Zuid-Afrika, juichende mensen die vrijgelaten ANC'ers onthalen, demonstraties die nu eens niet verboden en uit elkaar geslagen worden. De nuance in de berichtgeving is vaak ver te zoeken. De media tuinen in het politieke spelletje dat de racisten hebben uitgebroed. En die varen er wel bij.

Gevolgen

Dacht m'n pa een half jaartje geleden nog dat het goed zou zijn als Shell Zuid-Afrika zou verlaten, inmiddels weet 'ie het zo zeker al niet meer. Laat staan hoe hij er over denkt in februari. Zoals het nu gaat, vrees ik dat er binnen de kortste keren een tendens ontstaat dat er nog maar weinig mensen geloven in het nut van sankties. Omdat "apartheid toch aan het verdwijnen is?" Daar sta je dan met je spandoekje ergens in februari langs de snelweg.

Wij weten wel dat we gelijk hebben, dat apartheid niet écht aan het verdwijnen is in Zuid-Afrika. Dat er slechts sprake is van 'schijnmanoeuvres'. Maar wie bereiken we nog met onze mening, onze eisen. Doel van een kampagne tegen Shell, kolen en luchtvaartverdrag is nog altijd om een breed draagvlak te kreeëren. Onrust stoken in (politiek) Nederland.

Lukt dit nog wel als de media je dagelijks vertellen dat "Zuid-Afrika haast maakt met het afschaffen van apartheid". Het pleit ervoor dat we heel goed op een rijtje zetten hoe we ons gaan beargumenteren. Dat we op effektieve wijze de algemene media-lijn weten te beïnvloeden, voordat we in ons hemd worden gezet. Dat we net iets zinvollers te vertellen hebben, waardoor ze niet om onze argumenten en eisen heen kunnen. Duidelijke argumenten over het waarom Shell Zuid-Afrika toch moet verlaten. En dat wordt een moeilijke klus, lijkt me zo.

Omsingeling of niet?

Een derde probleem is wat mij betreft eenvoudig op te lossen. Het voorstel 'Doorbreek de stilte' bevat ook het plan om het Shell-kantoor in Den Haag te gaan omsingelen, ergens op een vrijdag in mei. Iedereen ziet de bui al hangen: Hoe te reageren op optreden van de ME? Zelf ben ik na de blokkade tot de konklusie gekomen dat een nieuwe konfrontatie met de overheid in zo'n direkte vorm voorkomen moet worden. Ik zie het voorstel dan ook als niet reëel, onhaalbaar.

Dat zou een nieuwe konfrontatie worden met de ME en dit keer laten mensen zich niet zomaar in elkaar beuken en vergassen. Logisch dan ook om van zo'n plan af te zien, louter uit onmacht. Dan kun je stellen dat je je laat inpakken door de overheid. Dat is ook wel zo, daar heb ik moeite genoeg mee. Maar ik zie de zin er niet van in om aan de ene kant breed te mobiliseren en aan de andere kant een aktie te organiseren die qua uitvoering toebedeeld is aan een relatief kleine groep anti-apartheids-aktivisten. Ik kan die konfrontatie wel aan, maar m'n vriend van het buurtwerk is daar nog niet aan toe. Ik bedoel maar.

Veel meer heil zie ik in talrijke regionale aktiviteiten, dat kost al energie genoeg. Laten we eerst eens kijken of we dat van de grond kunnen krijgen. Als we dan toch iets landelijks willen kreëren, laten we dat dan doen in de vorm van een groot afsluitend feest. Op het eind van de kampagne. Een mooie gelegenheid om samen vooruit te kijken, ideeën op tafel leggen waar we in het najaar van '90 mee verder zouden kunnen gaan.

mr. E.J.B. Van Amerongen

 

.Terug naar boven