Ravage   ● Archief    ● Overzicht 1989    ● Overzicht #43


UIT: NN #43 van 2 november 1989

MARINEE: 21 KM KANS OP HET NOORDZEEKANAAL

Vraag doorgewinterde lezersters van NN hoeveel marineschepen in bijvoorbeeld 1986 de Amsterdamse haven aandeden of wat de geschiedenis van het Nieuw-Zeelandse verzet tegen marineschepen is en je krijgt een feilloos antwoord. De afgelopen vijf nummers namelijk publiceerden we artikelen over deze onderwerpen. De aanleiding is het grote vlootbezoek van negen NAVO-schepen dat 30 november door het Noordzeekanaal naar Amsterdam komt. Het wordt tijd meer te vertellen over de groep die de aktie organiseert en hoe ze dat doet.

In Amsterdam wordt niet voor het eerst aktie gevoerd tegen bezoekende marineschepen. Al in de jaren '60 waren er akties bij Amerikaanse schepen als steunbetuiging voor Amerikaanse dienstweigeraars aan de oorlog in Vietnam. Begin jaren '80 heeft Onkruit ook nog wel eens een grijs scheepje bijgekleurd. Later bezetten aktiegroepen als BONK bezoekende Engelse vliegdekschepen.

De meest massale aktie was drie jaar geleden, in september '86 toen 22 schepen door het kanaal kwamen. Een keur van akties vond toen plaats. Een onverwacht grote demonstratie, een aktiekamp, een lawaaidemonstratie en een blokkade van de marinekazerne op Kattenburg. Sindsdien is het weer stil geworden.

Een qroepje aktivisten (Gram) werd feitenkrabber en is de afgelopen jaren eerst bezig geweest om preciese gegevens over de vlootbezoeken te verzamelen. Dat is inmiddels gebeurd, zoals iedereen kan weten. Vervolgens hebben we ons afgevraagd wat te doen. We moesten rekening houden met een aantal omstandigheden zoals:

-         Er bestaat een latent gevoel van onvrede met het militaire apparaat bij grote groepen van de bevolking. De afgelopen tien jaar is deze onvrede vooral toegespitst op kernbewapening. In onze ogen zowel terecht als zwaar onvoldoende.

-         De vredesbeweging in Nederland is de wind uit de zeilen genomen door de ontwikkelingen op internationaal nivo. Gorbatsjov snapt dat zijn land de wapenrace met het rijke Westen niet kan volhouden en kiest eieren voor zijn geld. De NAVO kijkt triomfantelijk en doet alsof er geen vuiltje aan de lucht is. De NAVO heeft de Koude Oorlog gewonnen: 1-0. Dat zou dus betekenen dat ze hun troepen naar huis kunnen sturen, hun wapens omsmeden en de militaire organisatie kan opheffen. Vergeet het maar. Men past de struktuur aan. D.w.z. de marine wordt belangrijker want schepen zijn moeilijker op te sporen dan een onbeweeglijke basis als Woensdrecht. De marine wordt dus herbewapend. O.a. met kernkoppen van de kruisraketten die de vredesbeweging mee heeft helpen weg demonstreren. Wat doet de vredesbeweging nu?

-         Behalve een Koude Oorlog zijn er overal op de wereld echte bloedige oorlogen uitgevochten de laatste jaren. Daar hadden wij niet zoveel last van, maar Nederland en zijn bondgenoten waren direkt of indirekt betrokken. D.m.v. kanonneerbootdiplomatie wijst het rijke Westen de arme, maar af en toe opstandige landen hun plaats. Sommige van deze schepen bezoeken Amsterdam of andere Nederlandse havens. De schepen Edinburghen Mahan die in november komen hebben in respektievelijk de Golfoorlog en voor Libanon hun steentje aan oorlog en ellende bijgedragen.

In het Noordzeekanaal is dit soort vlootbezoeken de afgelopen vijf jaar tenminste 19 keer voorgekomen. De Mahan heeft twee soorten kernwapens en ook de Edinburgh heeft een nukleaire kapaciteit, zij het dat die alleen in oorlogstijd qeldt. Dat wordt dan 20 en 21 keer dat een schip met mogelijk kernwapens aan boord het Noordzeekanaal opstoomt. Op 15 november organiseert de Vereniging Nederlandse Gemeenten in Beverwijk weer een dag over lokaal vredesbeleid. Zeven gemeenten aan het Noordzeekanaal gelegen kan dan gelijk eens gevraagd worden wat ze tegen het vlootbezoek zullen ondernemen.

Te land en te water

Sinds de zomer, toen we wisten dat het NAVO-eskader er aan komt, hebben we vergaderingen gehouden in verschillende plaatsen langs het Noordzeekanaal. We komen zelf uit Amsterdam maar we willen vooral een regionale aktie. We willen dat in allerlei steden en dorpen langs het kanaal groepen aktief worden op dit onderwerp. (Ook in Rotterdam en in Delfzeil komen oorlogsschepen. We richten ons in eerste instantie op ons eigen woongebied. We hopen dat deze akties ook groepen uit andere streken zal inspireren om iets in de eigen omgeving te ondernemen.)

Niet om de oude vredesbeweging te revitaliseren of revalideren maar om vanuit een veel algemenere invalshoek deze schepen en de achterliggende politiek te bestrijden. Vanuit kernwapenoogpunt, vanuit milieuoogpunt, vanuit antimilitaristies oogpunt en vanuit een Derde Wereld of anti-imperialisties oogpunt.

Al deze verschijnselen bijeengenomen hebben we ons afgevraagd wat we met het lijstje kunnen beginnen. We willen dat de scheepsbezoeken worden aangegrepen om afkeer van militarisme en van onderdrukking van Derde Wereldvolkeren (imperialisme zo je wilt) uit te drukken. Daarbij hebben we bovenstaande punten in ogenschouw genomen. Als een schip of meerdere schepen door het Noordzeekanaal komt of komen bestaat de mogelijkheid van allerlei vormen van direkte aktie. Demonstreren, scheepsblokkade, zeeslagje, scheepjesverven. Het Noordzeekanaal is maar liefst 21 km lang. 21 km kans. De intocht van de schepen wordt op 30 november verwacht.

Deze aktievormen zijn het, verzet tegen propaganda voor militaire en andere vormen van onderdrukking. Deze propaganda wordt natuurlijk alleen maar erger als Gorbatsjov doorgaat met ontwapenen. De machthebbers, de marine-machthebbers in het bijzonder, willen hun bootjes houden en zullen ons van alles proberen wijs te maken over het belang van hun schepen. Het is goed om de afwachtende en ook onverschillige houding van de bevolking te doorbreken met een luid en duidelijk protest. Daarom mikken we in eerste instantie op een zo massaal mogelijke demonstratie. Daarnaast kan iedere groep natuurlijk zijn eigen aktie voeren.

Daarom is MariNee opgericht. MariNee is een verzameling van allerlei aktivisten langs het Noordzeekanaal tegen scheepsbezoeken. MariNee bestaat sinds mei en heeft in juli een eerste kleine aktie bij de sluizen van IJmuiden gedaan toen het Amerikaanse schip de Ticonderoga binnenliep. De meeste aktivisten zijn inderdaad afkomstig uit de overgebleven vredes- en antimilitaristiese groepen, maar we gaan gewoon door en hopen nog veel meer mensen te inspireren.

De voorbereiding van de aktie op 2 december is inmiddels door zo'n 60 mensen in handen genomen. Jawel, we verbazen ons er ook een beetje over. We vergaderen nu in Haarlem en Amsterdam om de beurt en telkens zijn zo'n 30 mensen aanwezig. De sfeer is er een van ingetogen enthousiasme. Nogal afwachtend vanwege de gok; zou het wat worden? Maar ook geestdriftig vanwege de originele plannen die op tafel komen.

Tot nu toe ziet het programma er als volgt uit. Op zaterdag 2 december zijn er twee demonstraties. Ze vertrekken allebei om half drie zodat jullie je chokoladeletters en pepernoten allemaal al hebben kunnen kopen. Een demonstratie vertrekt vanaf het Noordzuidhollands koffiehuis voor het Centraal Station. Per boot dus. Wil iedereen met een IJ-waardig vaartuig zich melden op 2 dec om 14.30 uur? Er zijn al een paar aanmeldingen, dus die demonstratie gaat in ieder geval door (tel. aanmeldingen vooraf is ook heel prettig: tel 020-463975.

We willen zoveel mogelijk IJ-waardige boten. De IJ-waardigheid is echt belangrijk, omdat het in die tijd van het jaar nogal eens hard kan waaien. Daar moet je boot wel tegen kunnen!! We kunnen het ons niet veroorloven de NZH Reddingmaatschappij erbij te moeten halen. Let ook op deugdelijke verlichting. Het kan om half vijf al behoorlijk schemeren. De andere demonstratie vertrekt vanaf het Beursplein eveneens om half drie en gaat via allerlei symbolen waar de marine mee is verbonden naar de Passagiers Terminal. Als het goed is liggen achter het gebouw de negen van de NAVO.

We houden op het parkeerterrein een afsluitende bijeenkomst met glühwein. We hopen dat iedereen alvast spandoeken uit het raam hangt, affiches plakt e.d. Tijdens de demonstratie zullen meerdere koren allerlei liederen zingen. Het schijnt dat bij MariNee nogal wat tekstdichters zitten want elke vergadering wordt er weer een lied uitgedeeld. Daarnaast zijn er nog veel andere ideeën.

Binnenkort komt een speciaal Marinee t-shirt op de 'markt'. Verder kun je je eigen Walrusonderzeeër te water laten of dolfijn africhten om onze vloot te bewaken zoals de Amerikaanse marine met de zijne doet. MariNee is dus enthousiast aan het werk en we hopen dat ondanks Sinterklazen enzo of mist, regen en een harde wind een veelvoud van de voorbereidingsgroep komt meevaren en meelopen. Trouwens het gironr. is 618400 t.n.v. W. de Vries, Amsterdam.

Schepen

Deze negen schepen komen op 30 november door het Noordzeekanaal naar Amsterdam. Tezamen vormen ze het zg. Stanavforlant. Dit is het permanente eskader van de NAVO voor de Atlantiese oceaan. Een internationaal eskader dat de kern vormt van de maritieme strategie van de NAVO. Onlangs deden ze mee aan de grootste marineoefening sinds 1976 in de Noordelijke IJszee, Sharp Spear genaamd. Daar oefenden ze het vernietigen van de Russiese basis Moermansk op het schiereiland Kola.

Stanavforlant wordt voortdurend van samenstelling veranderd. De bemanningen van de schepen leren zo met andere nationaliteiten samen te werken. Twee van de schepen kunnen kernwapens aan boord hebben. Van de Amerikaan de Mahan is dat zeker, van het Engelse schip Edinburgh wordt vermeld in de militaire handboeken dat het alleen in oorlogstijd kernwapens aan boord zal hebben.

Deze beide schepen zijn ook aktief geweest in recente militaire brandhaarden. De Edinburgh in de Perziese golf ten tijde van de oorlog tussen Iran en Irak. De Mahan heeft in de winter van '83 op '84 voor Libanon liggen dreigen. Ten tijde dus van de zelfmoordaanslagen van Sjiieten op Amerikaanse mariniers. Ze komen dus niet alleen overal om hun vlag te vertonen.

We vermelden bij de scheepsnamen ook de nummers, dan kunnen jullie ze herkennen als ze langs varen. Kijk trouwens ook even of de schepen een blauwe neus hebben. Dat betekent dat ze de poolcirkel zijn gepasseerd. Volgens door en door militaristies gebruik moet van een dergelijk schip de jongste matroos tijdens het passeren van de poolcirkel de neus blauw verven. In tropentenue wel te verstaan.

1.     De Wielingen. Een Belgies fregat, 106 meter lang, o.a. Exocetraketten aan boord. F 910.
2.     De Emden. Een West-Duits fregat, 130 meter lang. O.a. Harpoonraketten. Dit schip heeft de leiding van het eskader. Het is voor het eerst sinds de bondsrepubliek in de NAVO zit (1955) dat een West-Duitse vagofficier, K.D. Laudien heet de man, commandant is van een NAVO-eskader. F 210.
3.     De Narvik. Een Noors fregat. 96 meter lang. O.a. Seasparrow luchtafweer. F 304.
4.     De Edinburgh. Een engelse destroyer. 132 meter. Heeft Lynxhelikopters aan boord die met nucleaire dieptebommen tegen onderzeeërs kunnen worden uitgerust. D 97.
5.     De Mahan. Een Amerikaanse geleide raketten destroyer. 156 meter lang. Heeft o.a. ASROC nucleaire dieptebommen en Terrier atoomraketten tegen oppervlakteschepen aan boord. DDG 42.
6.     De Witte de With. Een Nederlands fregat. 130 meter lang. O.a. Goalkeeper (tegen Exocetraketten bijvoorbeeld) van HSA-Hengelo aan boord. F 813.
7.     De Ottawa. Een Canadees fregat. 111 meter lang. Heeft o.a. Sea King helikopters aan boord, met conventionele wapens uitgerust. Sea Kings op Enqelse schepen hebben soms nucleaire dieptebommen. S 197.
8.     U 18. Een Westduitse onderzeeër. 48 meter lang.
9.     Tumleren. Een Deense onderzeeër.

 

 

.Terug naar boven