Ravage   ● Archief    ● Overzicht 1989    ● Overzicht #33

UIT: NN #33 van 15 JUNI 1989



NN's BOEKENPAGINA

Deze week wordt NN overspoeld met resensie-exemplaren van zojuist verschenen boeken. Op deze pagina een tweetal uitgaven van uitgeverij Ravijn. Om te beginnen De Contra's Verpakt; een geval van CIA-desinformatie; we schrijven een korte -en zeer summiere- samenvatting van een, tamelijk dun maar boordevol boekje.

Op vrijdag 16 juni presenteert Ravijn Als Het Tij Keert; Shell en Nederland; Macht & Verbeelding. Een boek over Shell dus, volgens de redakteuren geïnspireerd door de gebeurtenissen rond de Spektakelblokkade. Het is een dik, mooi en -ook weer- vol boek geworden. Het boek gaat over Shell; een beetje Zuid-Afrika en Peru, en heel erg veel Nederland. Shell als Nederlands bedrijf, als grootste olieboer, als bijna-grootste bedrijf ter wereld, als grootste verzuurder, als politieke machtsfaktor, als milieuvergiftiger, en als aanleiding voor een spektakelblokkade; niet alleen om Zuid-Afrika.

De deadline van NN liet ons niet toe om de nog natte, ruw gesneden dummy die Ravijn voor ons onder de drukpers vandaan rukte, geheel te lezen en diepgravend te resenseren. Volgende keer wel. Hieronder vast een voorpublikatie: het verhaal speelt in Zuid-Afrika. En voor wie wil bestellen: zie de ingezonden mededeling van Ravijn elders in dit nummer.

Contra's verpakt

Van 1982-'84 was Edgar Chamorro lid van het zgn. 'Hoofdbestuur' van de Contra's, de anti-sandinistische rebellen van Nicaragua. In 1985 kreeg hij steeds meer en vaker onenigheid met de hem en zijn mede-bestuurders begeleidende CIA-funktionarissen. Chamorro nam ontslag (werd eruit geschopt), en schreef een boek over zijn ervaringen. Onlangs verscheen bij uitgeverij Ravijn een Nederlandse vertaling: De Contra's Verpakt; een geval van CIA-desinformatie.

Toen Chamorro in de herfst van '82 in Miami werkte als makelaar op de goederen-termijnmarkt (een spekulant dus) werd hij benaderd door ene Steve Davis. Het bleek een CIA-funktionaris te zijn die Chamorro vroeg om zitting te nemen in het nieuw te vormen Bestuur van de grootste Nicaraguaanse oppositiegroep, de Fuerza Democrática Nicaragüense (FDN). Chamorro had voor die tijd jarenlang in de reclame en public-relations gewerkt.

Het CIA-verzoek hield kennelijk verband met pogingen van de CIA om van het militaristisch-somozistische gezicht van de FDN af te komen. Met het zittende bestuur van de FDN was geen overleg gepleegd. De ogenschijnlijke ontmilitarisering van de Contra's diende slechts één doel: misleiding van het Congres in de VS, door middel van beïnvloeding van de publieke opinie.

Het Bestuur, waarin naast Chamorro nog een zestal andere prominente Nicaraguaanse ballingen zitting hadden, kreeg als opdracht de contra's een menselijk, en dus als alternatief voor de Sandinisten akseptabel, gezicht te geven. In het Congres was een aantal amendementen aangenomen, waarin het de CIA verboden was om andere dan humanitaire steun te verlenen aan de Nicaraguaanse rebellen. De taak van het nieuwe FDN-bestuur was, om daarin verandering te brengen.

Allereerst dienden de Sandinisten afgeschilderd te worden als rabiate kommunisten die met handen en voeten gebonden waren aan het Sovjet-blok. Het Bestuur diende een gezicht te tonen van een liberale, anti-kommunistische beweging, met aanzienlijke steun binnen de Nicaraguaanse grenzen. Het Bestuur bestond dan ook uit een breed scala van persoonlijkheden: één militair (voormalig kolonel van de Nationale Garde van Somoza), een konservatieve intellektueel, een grootgrondbezitter en ex-premier onder Somoza, een vrouw, een zakenman, een voormalig direkteur van Coca Cola Nicaragua (en waarschijnlijk CIA-agent), en een PR-man (Chamorro).

Enkele jaren lang voerde het Bestuur een door de CIA bijna woordelijk geciteerde kampagne voor de FDN. Journalisten werden misleid en kregen valse informatie toegespeeld. Er werden talloze buitenlandse reizen gemaakt, waarbij men probeerde zo vaak mogelijk met zoveel mogelijk prominenten in de krant te komen; berichten die dan in de VS overgenomen werden als 'nieuws van overzee'. Ook werden journalisten regelmatig meegenomen 'op aanval' in Nicaragua; in scène gezette schietpartijen die in de rimboe buiten Nicaragua plaatsvonden. Er werden perskonferenties georganiseerd, en steeds was het de CIA die de -doorgaans half ware of regelrecht valse- informatiestroom vanuit het Bestuur orkestreerde.

Nadat Chamorro eind '84 enkele 'blunders' beging (hij erkende dat de FDN het Sandinistisch regime omver wilde werpen, wat de steun van het Congres op de tocht zette), verliet hij het Bestuur. Het boekje dat hij erover schreef vormt verplichte literatuur voor degenen die inzicht willen krijgen in de manier waarop dergelijke desinformatie-kampagnes funktioneren. Niet alleen in Nicaragua gebeuren dergelijke dingen; overal waar de VS het nodig vinden om hun belangen veilig te stellen zie je parallelle ontwikkelingen.

 

GEEN ERG SCHONE PLEK

(uit: Als Het Tij Keert)

Het meest schrik ik van de omstandigheden waarin de 64-jarige John Gumede nu al bijna een kwart eeuw leeft. Al die tijd werkte hij bij de Shell-BP-raffinaderij. Hij doet er het nederigste werk, krijgt daarvoor het geringste loontje dat in de tabellen te vinden is en heeft nog nooit ook maar de kleinste promotie gemaakt. Eens per jaar gaat hij naar zijn vrouwen zeven kinderen in Umzintho, een plaatsje aan de zuidkust. De rest van de tijd woont hij in een krotje in het zwarte getto Umlazi, even buiten Durban, waar hij een kamer deelt met iemand die ook al niets zegt.

De zoeloe John Gumede woont al 22 jaar in hetzelfde donkere, vochtige hutje, zo lang het bestaat. Het doet 3 rand per maand aan huur. Hij kan zich geen beter huisje veroorloven van de paar centen die hij overhoudt als hij de rest van zijn loon naar huis heeft gestuurd. Hij slaapt, zoals de meesten van zijn miserabele lotgenoten op een deur met een paar vodden als dekens. Er is geen kast. De kleren hangen over een lijntje. Ik weet van schaamte niet wat ik zeggen moet.

John Gumede kijkt me lang aan met doffe ogen en zegt dan langzaam: "Dit is geen erg schone plek, maar ik ga hier gelukkig over een jaar of twee weg. Dan ga ik met pensioen." Het pensioen voor een veteraan-schlemiel als John is honderd rand per maand. John zal wel niet klagen. Hij is al blij dat hij thuis is. En dat hij niet meer hoeft te zwoegen in de raffinaderij van Shell. Die al jaren, althans volgens ir. L. van Wachem, Voorzitter van het Comité van Directeuren van de Koninklijke/Shell Groep, voor John Gumede en de zijnen "een vooruitstrevend personeels- en sociaal beleid heeft gevoerd, daarbij de volle steun van de aandeelhouders genietend."

 

 

.Terug naar boven