Ravage   ● Archief    ● Overzicht 1988    ● Overzicht #13

UIT: NN #13 van 20 OKTOBER 1988



HART VOOR HET REGENWOUD

Dat regenwouden niet gekapt mogen worden mag inmiddels (zie ook NN #10 en #11) duidelijk zijn. De redenen waarom ze gekapt worden zijn divers: internationale financiers (schulden), grootgrondbezit en daarmee samenhangend landloze boer(inn)en. Het ging in NN nog niet over de pogingen om een eind te maken aan de kap van regenwouden. Dit stuk laat zien wat er bij de financiers en handel gebeurt en geeft een beeld van de internationale akties van derde wereld en milieugroepen. Tot slot wat over de aktie waar deze serie stukken mee begon: Hart voor het regenwoud.

Houtproducenten en consumenten(landen) zijn verenigd in de ITTO (International Tropical Timber Organisation). Doel van deze clup is bevordering en diversificatie van handel en bevordering van goed bosbeheer, van verwerking in de producerende landen zelf en van onderzoek en ontwikkeling. Nederland is op dit moment voorzitster. De ITTO krijgt op het moment aandacht voor het milieu, omdat ze 'over 30 jaar ook nog wat te handelen willen hebben' en bijvoorbeeld door de roep om een boycot van tropisch hout. Er is voorlopig weinig goeds van ze te verwachten, het gaat ze primair om de handelsbelangen en ze zijn (gezien de doelstellingen) niet voornemens de commerciële houtkap terug te dringen.

In '85 werd het Tropical Forestry Action Plan gepubliceerd door het World Resources Institute in samenwerking met de FAO, de Wereldbank en het UN Development Program. Het is een breed plan met o.a. bosbouw en het bevorderen van aan bosbouw verwante industrie, plattelandsontwikkeling en bosbescherming. Veel geïndustrialiseerde landen steunen het plan. Het heeft echter veel tekortkomingen: weinig kritiek op de huidige commerciële exploitatie, onderwaardering van het milieu en van de positie van inheemse volkeren en locale bevolking. Het plan neemt bosbouw weg van de locale bevolking en maakt het tot een kapitaal intensieve activiteit (leningen!) waarvan de locale bevolking nauwelijks profiteert. Er is geen aandacht voor de duurzame gebruiksmethoden van bosbewoners.

De Wereldbank heeft zoals bekend een nogal slechte reputatie op het gebied van milieuvernietiging en sociale catastrofes. De meeste projekten zijn van grootschalige en kapitaalintensieve aard en 50% van de leningen wordt geïnvesteerd in milieugevoelige gebieden. Men krijgt enige aandacht voor het milieu door de internationale kritiek. Dit leidt tot overeenkomsten waarbij landen pas geld krijgen als ze verklaren het milieu te beschermen. Vandaar dat Brazilië nu ineens aandacht voor het bos beweert te hebben aangezien haar anders een grote hoeveelheid geld zou ontgaan.

Of de EEG is na Japan de grootste importeur van tropisch hout en financiert diverse rampzalige projekten. De EEG heeft aangekondigd haar beleid te herzien met het oog op de ontbossing in de tropen. Ze denkt aan een vrijwillige gedragskode voor bedrijven, zodat die alleen nog 'ecologisch verantwoord hout' gebruiken. Het EG-parlement heeft onlangs een motie aangenomen waarin gevraagd wordt de invoer van hout uit Sarawak (Maleisië) te stoppen. De Europese Commissie zal de motie niet uitvoeren. De houthandel wil een EG-heffing op tropisch hout die naar het ITTO gaat.

Milieu en derde wereld groepen

Deze zijn bekend onder de naam Niet Gouvernementele Organisaties (NGO's). De NGO's omvat een breed scala aan aktiegroepen en organisaties uit de hele wereld. Er vindt een toenemende samenwerking plaats op internationaal nivo. Een greep uit de door NGO's gevoerde akties:

– Campagnes gericht op internationale instellingen.

Wereldbankcampagne: Al een aantal jaren wordt door Noordamerikaanse derde wereld NGO's druk uitgeoefend op het beleid. Men boekt resultaten en de milieuhervormingen zijn op deze Wereldbankcampagne terug te voeren. Europese NGO's bemoeien zich er niet zo mee, terwijl West-Europa het grootste stemmenblok binnen de Wereldbank vormt. Daar zou dus wat aan moeten gebeuren. De strijd tegen de Wereldbank is nog lang niet gestreden, de milieuvernietiging door wereldbankprojecten gaat nog steeds door.

De campagne van 'The Ecologist': Dit gezaghebbende internationale milieutijdschrift probeert door 1 miljoen handtekeningen te verzamelen een spoedzitting van de VN bij elkaar te krijgen. Hier zou een aktieplan voor het regenwoud uit voort moeten komen. Handtekeningenlijsten zijn te krijgen bij milieudefensie.

– Campagnes gericht op natuurbescherming.

Opkomen van uitstaande bankschulden: Sinds kort kopen natuurbeschermingorganisaties schulden van landen op in ruil voor bescherming van regenwoud. Het gebeurt op kleine schaal en zou pas interessant worden als Wereldbank of EEG dit gingen doen. Twee procent van het tropisch bos is aangewezen als natuurreservaat. Men probeert dit te vergroten (o.a. Wereld Natuurfonds en IUCN).

– Acties in tropisch bossenlanden.

Penan en Oajak: Deze inheemse volkeren in Sarawak Maleisië (één van 's werelds belangrijkste productiegebieden van tropisch hout) probeerden in maart '87 door wegblokkades de kap te stoppen. Dit lukte enige tijd tot eind oktober met harde repressie de blokkades werden gebroken, 48 mensen werden gearresteerd. Iedereen die protesteert tegen het kappen kan op grond van wetswijzigingen voortaan worden gearresteerd. De processen tegen de 48 worden nog dit jaar verwacht.

Chipko beweging: Deze organisatie wordt gedragen door vrouwen. Het is een ecologische beweging in India met het principe van burgerlijke ongehoorzaamheid. De vrouwen beschermen bomen door ze te omhelzen. Mensen in de omgeving zijn bezig met weverijen, biogas, scholen, vrouwenprojecten, herbebossing enz. maar krijgen nauwelijks kansen.

Green Belt beweging in Kenia: Richten zich sinds 1977 op herbebossing met een streven naar ontwikkeling waarbij veel plaats is ingeruimd voor locale kennis.

-Acties in importerende landen.

Hamburgercampagnes: Acties dwongen Burger King om te stoppen met importeren van rundvlees uit voormalig tropisch regenwoud.

Tropisch hout campagnes: Vinden plaats in Engeland, Italië, West-Duitsland en Zwitserland. Er wordt naar gestreefd de vraag terug te dringen, via consumentenacties die macht op moeten bouwen om (beleids) veranderingen af te dwingen.

Hart voor het regenwoud

In Nederland wordt nog nauwelijks actie gevoerd voor het behoud van regenwouden terwijl dit land na Japan de hoogste tropisch hout import per hoofd van de bevolking heeft. Bedoeling van de actie 'Hart voor het Regenwoud' is het verbruik van tropisch hout terug te dringen door intensieve voorlichting aan consumenten en het presenteren van alternatieven. Verder wil men de Penan en Dajak steunen omdat die erom gevraagd hebben en Nederland het meeste hout uit Maleisië importeert. Ze worden door hun verzet hard gepakt en hebben politieke steun nodig.

Het gebruik van tropisch hout en het tegengaan daarvan: 70-80% van het hout wordt in de bouw gebruikt. Dit is iets van de laatste jaren omdat daarvoor veel meer naaldhout werd gebruikt: in 1971 werd voor kozijnen 77% naald- en 21% tropisch hout, in 1982 25% naald- en 69% tropisch hout verwerkt. Naaldhout wordt op een ecologische manier gewonnen in bossen in Canada en kan milieuvriendelijk verduurzaamd worden (Borax bijv.). In de bouw kan bovendien gebruik worden gemaakt van kunststoffen en metaal.

Hoe krijgen we dit voor elkaar? Benader de opdrachtgevers van het liefst grote bouwprojekten zoals gemeentes, woningbouwverenigingen, beleggingsmaatschappijen. De gemeente is vaak niet zelf opdrachtgever maar houdt in ieder geval toezicht en bepaalt wat er in een wijk voor soort bebouwing moet komen. Je moet je eerst oriënteren op de ideeën over tropisch hout bij gemeentes (ambtenaar bellen), daarna moet je voor politieke beïnvloeding bij de wethouder/gemeenteraad zijn. Stuur brieven en zorg met bevriende raadsleden voor een motie.

Woningbouwverenigingen kunnen bouwopdrachten geven maar doen ook veel renovaties (veel nieuwe kozijnen. Benader het bestuur, organiseer acties onder de leden. Bij Milieudefensie is een lijst bekend van verantwoorde architecten die eventueel kunnen helpen met informatie en advies. Bij houthandel en hobbyzaken, waar personen tropisch hout kunnen kopen kunnen stencils uitgedeeld worden (infomateriaal te verkrijgen bij de Milieutelefoon). Je kan natuurlijk ook de houthandel of hobbyzaak zelf benaderen.

Voorlichting en internationale steun: Plaatselijke acties zijn belangrijk, bijvoorbeeld met tentoonstellingen, informatie stands, lezingen of dia's, ludieke acties enz. Het is goed de activiteiten met verschillende groepen op te zetten (IVN-, NOVIB-, NJN-, Wereld Natuurfondsgroepen, Wereldwinkels etc.). Benader pers en geef de actie door bij Milieudefensie. Internationale steun kan op diverse manieren gegeven worden: brieven schrijven aan de Maleisische regering, financiële steun voor de Penan en Dajak processen (giro 5635494 van IUCN ledencontact, A'dam o.v.v. juridisch fonds behoud regenwoud Sarawak'. Verder kunnen de Penan gesteund worden door verkoop van manden (te bestellen bij Milieudefensie), of handtekeningen worden gezet op de lijst van The Ecologist.

Het is zeer gewenst dat groepen met de aktie aan de gang gaan. Een uitgebreide actiehandleiding (waar veel van de informatie uit de stukken in de afgelopen NN's van afkomstig is) is te verkrijgen bij Milieudefensie. Milieutelefoon: 020-269161, open mat t/m do. tijdens kantooruren. Hebben veel informatie over allerlei milieuonderwerpen. Milieudefensie: Damrak 26, 1012LJ Amsterdam, 020-221366.

 

 

.Terug naar boven