Ravage   ● Archief    ● Overzicht 1988    ● Overzicht #13

UIT: NN #13 van 20 OKTOBER 1988



ANARCHA FEMINISME

Het streven van anarcha-feministen is het verkrijgen van zelfbeschikking over eigen leven en eraan werken dat iedereen dat voor zichzelf verwerft! Onlangs werd mij gevraagd een stuk over anarcha-feminisne te schrijven, aangezien ik in de Amsterdamse anarcha-feministen groep zit. In het nu komende stuk zal ik proberen een globaal overzicht te geven van wat anarchisne is en wie en wat onze groep is en doet.

Hiervoor heb ik bijna letterlijk een tekst overgenomen uit een scholierenboek. Anarcha-feministen beklemtonen dat ze tegelijk anarchisten en feministen zijn. Ze leggen de nadruk op beide. Ze vinden de uitgangspunten en principes van het anarchisme een goede manier om de onderdrukking van de vrouw te bekijken en te benaderen. Maar tegelijkertijd vinden ze dat er in anarchistiese kringen te weinig aandacht wordt besteed of begrip wordt opgebracht voor de speciale situatie waarin vrouwen zitten.

Ze verwijten bepaalde groepen uit de vrouwenbeweging dat ze alleen de vrouwenpositie willen versterken binnen de mannenmaatschappij. Op deze wijze worden de overheersende en onderdrukkende strukturen echter niet afgeschaft. Het leidt er alleen toe dat sommige vrouwen -net als sommige mannen- in hogere besturen kunnen gaan zetelen en de onderdrukking in de maatschappij helpen in stand te houden. (bijv. Thatcher). Als vrouwen al aan de top kunnen komen, worden ze -net als de mannen- geselekteerd of ze wel passen in het systeem. Of het nu een man of een vrouw is die onderdrukking organiseert en in stand houdt maakt eigenlijk geen verschil uit. (Anarcha-feministes verwerpen het matriarchaat).

Door de nadruk slechts te leggen op de achterstelling van de vrouwen ten opzichte van de mannen en alleen naar gelijkschakeling binnen het bestaande systeem te werken komt men in andere ongewenste situaties terecht. Vrouwen worden dubbel onderdrukt. Zij worden enerzijds achtergesteld t.o.v. mannen, en anderzijds leven ze in een maatschappij die sterk hiërarchisch is, met slechts weinigen aan de top en zeer velen onderaan.

Gelijkschakeling van mannen en vrouwen binnen de bestaande strukturen betekent de vervanging van oude leiders door nieuwe kopstukken, en van de oude onderdrukking door een nieuwe. Het kan niet de bedoeling zijn dat vrouwen er naar zouden moeten streven om -net als de grootste massa mannen- gebruikt te worden als voetvolk om zwaar of geestdodend werk te verrichten in slechte omstandigheden of om als kanonnevoer in een oorlog te 'dienen' ten voordele van een kleine en rijke elite van machtshebbers (enkele mannen en vrouwen).

Daarom streven anarcha-feministen naar gelijkheid van man en vrouw in een radikaal andere maatschappij. Naar een maatschappij waar de onderdrukking van alle vrouwen en mannen opgeheven wordt, zonder leid(st)ers en ondergeschikten. Zij willen een eigen en even grote inbreng hebben in de maatschappij, die niet begrensd wordt door de voorwaarden of omstandigheden die hen van bovenaf en meestal door mannen opgelegd of gedikteerd worden.

Dat wil zeggen dat vrouwen zich niet braaf en onderdanig aan mannen willen onderwerpen, maar ook dat ze niet braaf en onderdanig moeten proberen mee te draaien in de bestaande maatschappijstruktuur. Anarcha-feministen streven naar een maatschappij waar ze op alle vlakken een eigen inbreng kunnen hebben en ook hun eigen normen kunnen ontwikkelen.

Vanuit de onderdrukking die zij in hun persoonlijk leven dubbel hard aanvoelen, onderstrepen anarcha-feministen het belang van het samenvallen van het politieke en het persoonlijke. Het persoonlijke is politiek. Ze willen hun eigen normen en waarden ontwikkelen tegenover de vooroordelen en de heersende ideeën. Ze willen zich niet aanpassen aan de overheersende mannennormen die hiërarchie, agressieve konkurrentie, stoer doen, zakelijkheid, oorlogszucht, werkdwang, gebrek aan erotiek en ontkenning van een gevoelsleven ten voordele van een koele rationaliteit verheerlijken.

Aan de andere kant is het politieke ook persoonlijk. De hiërarchie en de onderdrukking in de 'grotere' politiek en in de maatschappijstrukturen -waar zowel vrouwen als mannen het slachtoffer van zijn- werkt ook door in de persoonlijke verhoudingen en heeft een grote invloed op de wijze waarop mensen dag aan dag samenleven of met elkaar omgaan.

Volgens mij bestaan er al langer anarcha-feministiese groepen, alleen hebben ze zichzelf nooit zo genoemd. In 1978 organiseerde een groep anarcha-feministes de eerste Heksennacht om de aandacht te vestigen op seksueel geweld tegen vrouwen. Ze voerden tevens akties tegen seksistische films en tegen het opkomend fascisme. Rond moederdag waarschuwden ze winkeliers: het aanprijzen van rolbevestigende artikelen in de etalages is niet van risico's ontbloot. De meeste Utrechtse anarcha's waren aktief in de kraakbeweging. Toen ze ook daar tegen seksisme aanliepen, richtten ze een aparte kraakgroep op. In '80 waren ze de initiatiefneemsters van de eerste landelijke anti-porno demonstratie: ruim 3.000 vrouwen trokken naar Utrecht.

Een ander doorslaggevend punt is Appelscha geweest. Tijdens de Pinksterlanddagen in 1986 zou o.a. het anarcha-feminisme aan de orde komen. Een Duitse vrouw kwam hierover het een en ander vertellen. Zij werd aanvankelijk door veel mensen aangehoord. Nadat zij enkele minuten gesproken had, verslapte echter de aandacht en maakte plaats voor geroezemoes en heen en weer lopende mensen. Velen vonden hetgeen zij vertelde achterhaald en te weinig met het heden verbonden.

Diezelfde middag is er met zo'n vijftig vrouwen gepraat over hoe we met het anarcha-feminisme bezig kunnen gaan. Het enthousiasme was groot en zo ontstonden er in verschillende plaatsen anarcha-feministische groepen, zo ook in Amsterdam. Want ook in Amsterdam voelen sommige vrouwen zich niet thuis in de anarchistische beweging en moeten ze zich meer bezighouden met de mannen dan dat er wat gebeurt.

Onze groep in Amsterdam bestaat uit een aantal zeer aktieve vrouwen vanuit verschillende invalshoeken, bijv. kraak-, anti-racisme-, pottenstrijd. We komen eenmaal in de maand bij elkaar en nemen dan de post door en bespreken wat er de de komende tijd gaande is: vergo's, mani's, demo's, akties, festiviteiten. Verder bespreken we iedere maand een thema, meestal binnen de eigen kring en soms met vrouwen van buiten af die interesse hebben. Thema onderwerpen waren o.a. racisme, porno, prostitutie. Ook is er uit onze groep een groep ontstaan die zich verder verdiept in de theorie van het anarchisme.

Nu blijft natuurlijk de vraag: 'ja maar wat doen die vrouwen nu eigenlijk???' Kladden ze, spuiten ze, gooien ze ramen in, branden ze de boel af. Er moet toch wat gebeuren, al dat geklets is wel leuk, maar wij willen aktie zien. Verzet tonen is goed en moet ook zeker gebeuren, alleen waarom wordt in de loop der tijd nogal eens onduidelijk en om dat te voorkomen kletsen we zoveel.

Hierdoor hebben we bemerkt dat ook binnen de eigen groep soms van samenwerking geen sprake kan zijn. Dit uit te spitten is voor mij heel belangrijk en een ondersteuning in wat ik doe. Binnen de gemengde anarchistische groepen miste ik die bereidheid nogal eens. Ik kan zowiezo, liet aktievoeren met marie- en alleman. Kwaliteitsverandering is ook aktie! Verder is full-time 'aktievoerster' zijn toch ook niet mogelijk voor iedereen. Naar mijn idee kun je je persoonlijke leven heel goed verweven met je politieke opvattingen door in je dagelijkse leven te reageren op allerlei vormen van onderdrukking. Misschien word je daardoor niet bekend, beroemd of berucht, maar als politieke bijdrage aan de strijd is het minstens zo zinvol.

Ellen

 

 

.Terug naar boven