Ravage   ● Archief    ● Overzicht 1988    ● Overzicht #13

UIT: NN #13 van 20 OKTOBER 1988



HET 'IJ-EILAND' IN BERLIJN

Al acht jaar wonen op het Y-eiland in het Oostelijk Havengebied mensen gekraakt. Er is geknokt voor de meest elementaire dingen zoals elektra en een geregelde vuilnis ophaal. Door die mensen zijn al vanaf het begin wilde plannen ontwikkeld, veel daarvan zal - zij het mondjesmaat - de komende jaren gerealiseerd worden. Een reaktie op het artikel uit NN #11.

Dat deze twee elementen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, werd in een niet malse kritiek op de bewonersgroep Oostelijk Havengebied in NN #11 onkend. Hoe ziet de toekomst er uit met deze korte en lange termijnstrategieën? Omdat de alternatieve beweging in Berlijn een fase verder is, gingen afgelopen week mensen van het Y-eiland, het WG-terrein, Tetterode en de Binnenpret op zoek naar 'legale' woonwerkpanden: zijn die nog strijdbaar of ingekapseld?

In NN #11 wordt door Marc erg gemakzuchtig kritiek uitgeoefend op de bewonersgroep Oostelijk Havengebied, een bundeling van zij die daar momenteel wonen en werken. Niet leuk, maar er staan ook pertinente onwaarheden in het artikel, als zou het door de bewonersgroep ontwikkelde Water/kadeplan geen rekening houden met de hut/woonwagenbewoners en het 'grijze circuit'.

Het Water/kadeplan stamt uit een tijd dat er nog geen woonwagens op het eiland stonden. Buiten dit is het erg dat in NN #11 de illusie wordt gewekt dat er toekomst is voor dergelijke woonvormen op het Y-eiland. NN schaart zich hierbij achter het politiebeleid dat iedereen elders in de stad wegjaagt en verwijst naar het Y-eiland. Niemand ziet het maar in feite is het Y-eiland gewoon bouwterrein, de plannen zijn veel verder gevorderd dan destijds bij de Conradtstraat: volgend jaar wordt er al gebulldozerd!

Binnen het Water/kade-plan was al veel ruimte gereserveerd voor alternatieve bedrijvigheid - ook al is het plan zonder enige diskussie door de gemeenteraad van tafel geveegd - dat element is ook in de nieuwe plannen blijven staan. Waarom wordt dit in NN het grijze circuit genoemd, om de sociale dienst of de FIOD te tippen? Ook al worden er bouwvallig loodsen gesloopt, er komt in de toekomst zoveel ruimte vrij, denk aan loods 6, dat deze alternatieve bedrijvigheid de sfeer op het Y-eiland blijft bepalen.

Wat gebeurt er met die werkplaatsen, die kunstenmakers, die kleinschalige projecten, die alternatieve actie-, manifestatie- en ontmoetingsruimtes als alles gelegaliseerd en verbouwd is? Verlies je dan niet de scherpe kantjes, wordt je dan niet ingekapseld? Onder druk van acute ontruiming stond men in Berlijn jaren geleden al voor de keus: of weg of legaal. Wat hier vaak nog wilde plannen en ideeën zijn, heeft men daar proberen te realiseren.

Op initiatief van de bewonersgroep en onder de paraplu van een Radio Stad wandeling is een groep Amsterdammers vorige week in Berlijn wezen kijken. Daarbij is gepraat met de mensen van de Mehringhof, een bij het gezag nog steeds omstreden giganties werkcomplex, met mensen van de UFA-fabriek, een idyllies gebouwencomplex waar 60 mensen wonen en werken, vooral gericht op alternatief theater, met mensen van de buurtvereniging SO 36 in Kreuzberg die al jaren strijdt voor een leefbare, betaalbare buurt, en met mensen van de Alternative Liste, de Berlijnse Groenen, in de rol van de autoriteiten.

Vragen kwamen aan de orde: Hoe voorkom je dat je alleen nog maar middenstander wordt? Hoe ga je tegen dat je geen vrijplaats meer bent voor diegene waar het allemaal mee begonnen is? Hoe zorg je ervoor dat je niet vervalt in amateurisme, waardoor je gemarginaliseerd wordt met het stempel 'moderne armoede'? Hoe blijf je een centrum van vitale, actiegerichte tegenkultuur? Loodzware vragen die vaak niet zo expliciet gesteld werden maar toch in ieders achterhoofd meespeelden bij al die vermoeiende rondleidingen...

Ook in Berlijn is geen sprake van een strategie. Ieder pand heeft zo gekozen voor een eigen oplossing. Tijd en omstandigheden speelden daar bij een niet onbelangrijke rol, maar ook de prioriteiten op dat moment. Opvallend is wel de erg zakelijke structuur van de complexen: ze worden gerund als ware het normale bedrijfsverzamelgebouwen. Er is een standaard huur voor iedereen. Economies zwakkere groepen, hoe vitaal ook krijgen dat wat ze kunnen betalen. Betaal je geen huur dan heb je geen bestaansrecht meer en vlieg je er uit zo is de stelling in het 'terroristies bolwerk' Mehringhof. Als je vraagt naar selectiecriteria: wie kan er komen wonen en werken? dan zijn die er niet. Samen wordt besloten wie er in kan, meer niet...

En toch hebben de complexen stuk voor stuk een uitstraling die je in Amsterdam na aankoop en verbouwing zo mist. Iedereen die je spreekt heeft wel een politiek verhaal klaarliggen... Er is geen krantje maar iedereen voelt wel dat er een soort verwantschap is al wordt grif toegegeven dat de Berlijnse beweging als los zand aan elkaar hangt. Tijdens de voorbereiding van de reis vonden in Berlijn de protesten plaats tegen het IMF-congres plaats, dan opeens is iedereen ermee bezig, zijn de korrels verdwenen. Niemand weet waarom.

Je moet vooruit durven denken en strijdbaar blijven. Dat is ook op het Y-eiland altijd gebeurd: naast het Water/kade-plan, knokken tegen de IJ-boulevard. Het lijkt onverenigbaar. Toch zijn het juist dezelfde mensen die zich er mee bezig houden. In NN #11 wordt dat voor het gemak vergeten. Daarnaast wordt er op een afstandelijke manier naar conflicten gezocht op het Y-eiland, die er wel zijn maar zeker niet uitsluiten dat er gezamenlijk geknokt wordt. In NN wordt vergeten dat iedereen op het Y-eiland nog steeds als illegaal wordt beschouwd.

Cyriel

 

 

.Terug naar boven