●
Ravage ●
Archief
● Overzicht
1988 ● Overzicht
#11 UIT: NN #11 van 29 SEPTEMBER 1988
Op 5 oktober zal in Chili een veel besproken volksstemming worden gehouden onder de bevolking. De enige kandidaat is generaal Pinochet die na 15 jaar diktatuur zijn regime een democratisch tintje probeert te geven. 11 September 1973 - In Chili wordt een staatsgreep gepleegd De toenmalige president van Chili, Salvador Allende wordt, tezamen met ong. 30.000 van zijn medestanders vermoord. Allende was 'n demokraties gekozen, socialisties president. In zijn 3-jarig presidentschap was één van de meest belangrijke verandering in Chili het nationaliseren van alle buitenlandse bedrijven in Chili. Hieronder veel Amerikaanse (bijv. ITT) maar ook Europese (Unilever, Shell, Philips) multinationals. De VS reageerden al snel: Leningen werden stopgezet, een weigering van uitstel schuldbetaling, een technologische boycot en economiese sancties. Chili kwam terecht in een krisis. Bij hoorzittingen in het Amerikaanse Congres zal later blijken dat de VS vérder ging: De rechtse oppositie in Chili (m.n. de Christen-democraten) kreeg in het geheim financiële steun en advies van de CIA. De belangen in Chili waren groot. Tijdens de staatsgreep weet de militaire junta o.l.v. Pinochet zich dan ook gesteund door de VS. Direkt na de coupe vluchten velen het land uit. Cijfers over vermoordde tegenstanders van Pinochet gaan van 30.000 bij de staatsgreep, tot 70.000 in de eerste jaren daarna. In gevangenissen en kampen verdwijnen velen waarvan nooit meer iets vernomen zal worden. Chili werd bekend aan de wereld als het land van de martelingen, de vermisten, de vele, vele, politieke gevangenen. En, al snel ook bekend bij multinationale ondernemingen. In een land waar het gevaarlijk is je mond open te doen, is het 'fijn' investeren. Lage lonen trokken al snel veel buitenlandse ondernemingen. Van nationalisatie was natuurlijk geen sprake meer. Het IMF maakte tezamen met Pinochet een mooi economisch herstelplan op. Nu, 15 jaar later, pronkt de diktatuur met haar economische successen. Inflatie kent Chili nauwelijks en de export en buitenlandse investeringen zijn fors gestegen. Maar wel dit: Het aantal Chilenen dat onder de armoedegrens leeft, is gestegen tot bijna de helft van de bevolking. Er heerst ondervoeding, het analfabetisme is gestegen, het onderwijs is gebrekkig en elitair. In de volkswijken is de werkloosheid zo'n 70%. De multinational Shell heeft onlangs haar investeringen in Chili verder uitgebreid. (In 1980 ontving Shell van de generaals nog een prijs voor haar export-aktiviteiten als 'chemisch' exporteur.) De oppositie in Chili is jarenlang erg verdeeld geweest. Van eenheid was nauwelijks te spreken. Vakbonden en politieke partijen waren óf verboden, of hadden onderling ruzie over de te voeren strijd. Vooral het gebruik van geweld was hierbij een struikelblok. Pinochet profiteerde va deze grote verdeeldheid. Massale axies werden keer op keer bloedig onderdrukt. Verzet op kleinere schaal, zoals de bomaanslag op Pinochet (sept.'87) konden de diktatuur niet breken. Op advies van de junta liet Pinochet in de grondwet van 1980 opnemen dat er om de acht jaar verkiezingen gehouden zouden worden. De volksstemming van 5 oktober a.s. is hier gevolg van. De stemming houdt in dat de kiezer die zich vooraf moet laten inschrijven 'ja' of 'nee' kan stemmen tegen Pinochet. Geen echte verkiezing dus. Pinochet denkt zelf te gaan winnen. De campagne voor het 'ja' is groots opgezet, met reklamefilmpjes op de televisie, onder het motto 'ik of de chaos'. Op het journaal zijn dagelijks reportages te zien over de verkiezingstournee van Pinochet. Maar Pinochet staat niet meer zo stevig overeind. Nadat in '83, '84 en '85 in buurlanden Argentinië, Uruguay en Brazilië de demokratie voorzichtig is hersteld, lijkt Pinochet zenuwachtig te worden. De VS zijn ook niet meer zo dol op Pinochet, nu het buitenland steeds meer kritiek geeft op de mensenrechten in Chili. Onder deze druk begon Pinochet dit jaar enkele 'schijn demokratiese' konsessies te doen. Een voorbeeld hiervan is het opheffen van de noodtoestand op 25 augustus jl. Dit hield onder meer in dat ballingen 'vrij' mochten terugkeren in Chili. Op 5 september krljgt de oppositie elke dag 15 min. zendtijd op televisie. Ondertussen hebben politieke partijen en vakbonden zich verenigd in een 'Commando voor het Nee'. Zij roepen iedereen op te gaan stemmen tegen Pinochet. De onderlinge verschillen zijn opzij gezet, in de hoop op een meerderheid tégen. Volgens betrouwbare opiniepeilingen zou deze coalitie als de verkiezingen eerlijk verlopen op een grote meerderheid kunnen rekenen. Niet heel links in Chili schaart zich achter dit 'Commando voor het Nee'. Een groot kritiekpunt is dat de coalitie, door zich zo officieel op te stellen, toegeeft aan regels van een volksverkiezing, door Pinochet opgesteld. Hiermee erkennen zij als het ware Pinochet en de junta. Oftewel: de coalitie zou zelf meewerken aan het plan van de diktatuur om zichzelf te handhaven. De demokratiese schijnvoorstelling kent meerdere kanten. Mocht het 'nee' tegen Pinochet winnen, dan blijft Pinochet nog een jaar aan de macht, waarna er nieuwe verkiezingen zullen worden uitgeschreven. Gematigd linkse partijen proberen, met het oog op die verkiezingen, elke revolutionaire schijn te vermijden. Zo gebeurt het steeds vaker dat partijen zich distantiëren van aksies die niet in hun programma passen. Ondertussen blijft de repressie van de diktatuur onverkort doorgaan. Bij een grote protestdemo tegen Pinochet als enige kandidaat, op 31 augustus, werd een l5-jarige jongen doodgeschoten, 21 mensen raakten gewonde en meer dan 800 mensen werden gearresteerd. Op 7 september worden nog eens 36 mensen opgepakt wegens ordeverstoring. Verder verbiedt de junta uitzendingen over martelen, censuur blijft. Het Chileense volk staat voor een belangrijke uitdaging, maar de vraag is, of er voor het volk zelf voorlopig iets zal veranderen. Ook in dit land is de economische macht de grootste, en ook al zouden de verkiezingen eerlijk verlopen, en ook al zou links deze ronde gaan winnen. Er is feitelijk maar één echte winnaar.
|
||